روشنفکران و دولت در ایران

روشنفکران و دولت در ایران

نویسنده:نگین نبوی
مترجم: حسن فشارکی
ناشر: پردیس دانش - شیرازه
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 290
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1388 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب 

سیاست، گفتار و تنگنای اصالت

نویسنده در کتاب طی یک مرور تاریخی از اتفاقات و اندیشه های شکل گرفته در طول دو دهه ای که به انقلاب منجر شد، تصویر روشن و قابل تاملی را از همبستگی و همکاری مذهبیون و روشنفکران به دست می دهد. وی ، کتاب را بر پایه ی این نظریه به نگارش درآورده که دیدگاه روشنفکران و اسلام گرایان در حوالی انقلاب سال 57، پیرامون بازآفرینی فرهنگ و تاکید و تامل بر خود، در یک راستا قرار داشته است. به عبارتی "نگین نبوی" در "روشنفکران و دولت در ایران" چنین بحث می کند که شرایط اجتماعی جامعه به نحوی رقم خورد، که شعارها و آرمان های این دو گروه با یک دیگر هم صدا شد.

...کودتا و پیامدهای آن، از یک سو، باعث شده بود بسیاری از روشنفکران جوان که افکار آنها توسط حزب شکل گرفته بود امید خود را به حزبی که تا آن زمان راهنما و هادی آنان بود از دست بدهند. از سوی دیگر موجب شده بود بسیاری از روشنفکران جوان که در سنینی نبودند که به عضویت حزب درآیند احساس کنند کاملا از نظام سیاسی بیگانه هستند و این احساس به قدری عمیق بود که باعث شد در طول سال ها پس از آن موضع «عدم سازش» را با رژیم در پیش گیرند که در نوشته ها و فعالیت های فکری شان نیز تجلی یافت....

...ویژگی مهم این دوران دو دستگی بین روشنفکران بود. به این ترتیب جامعه روشنفکری دچار نوعی بحران شد. گروهی پیرو مشی مخالفت سازنده در مقابل موضع عدم سازش بودند و نفی کل طبقه حاکم را مردود می دانستند؛ چرا که در برگیرنده طبقه های ارتجاعی تا لیبرال بود. در حالی که گروه بسیاری از روشنفکران که از جنبش های انقلابی جهان سوم به شوق آمده بودند و می خواستند تومار رژیمی که آن را چیزی جز زایده امپریالیسم نمی دانستند در هم بپیچند.

کتاب از دو بخش کلی تشکیل شده که هر کدام در چند فصل، فرضیه ی اصلی بخش را بازتاب می دهند. بخش نخست که به کناره جویی روشنفکران پرداخته، طی سه فصل این مساله را بررسی می کند. در این سه فصل، بیشتر اقدامات روشنفکران در دهه ی سی و اوایل دهه ی چهل شمسی مورد واکاوی قرار می گیرد و کنش و واکنش های آنان در تعامل با دولت، حزب توده، جامعه، سیاست، هنر و فرهنگ عامه پسند بررسی می شود.

بخش دوم کتاب "روشنفکران و دولت در ایران" به دهه ی چهل تا میانه ی دهه ی پنجاه و رخداد انقلاب اختصاص یافته و بنیادستیزی روشنفکران، ظهور فن سالاری، روشنفکر جهان سوم گرا، پذیرش گفتار روشنفکری و به عضویت پذیرفتن روشفنکران را تجزیه و تحلیل می کند.

فهرست

روشنفکران و دولت
بحران روشنفکران
روشنفکران در سیاست
ظهور روشنفکران «جهان سوم‌گرا»
به عضویت پذیرفتن روشنفکران