روابط ایران و انگلیس در جنگ جهانی اول

روابط ایران و انگلیس در جنگ جهانی اول

نویسنده: ویلیام جی اولسون
مترجم : حسن زنگنه
ناشر: شیرازه
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 508
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1380 - دوره چاپ: 1 

مروری بر کتاب 

با شروع جنگ اول جهانی، عرصۀ مناسبات خارجی ایران که تا پیش از این یا تحت الشعاع رقابت روس و انگلیس بود و یا متاثر از تفاهم آن دو، به کلی دگرگون شد. ورود آلمان و عثمانی و خط مشی فعالانه نظامی و سیاسی آن ها در ایران عامل اصلی این دگرگونی بود. چگونگی شکل گیری این دگرگونی، سیر تاریخی و همچنین نحوه واکنش دولت بریتانیا در قبال آن، موضوع اصلی این کتاب است.

کتاب حاضر، مجلد دیگری است از مجموعه "تاریخ معاصر ایران"، نوشته محقق و مورخ آمریکایی، "دبلیو، ام.جی.اولسون "که با تکیه بر اسناد و مدارک وزارت امور خارجه بریتانیا، دیوان هند، وزارت جنگ بریتانیا، خاطرات و پاره‌ای منابع فارسی، تلاش نموده تاریخ روابط دیپلماتیک ایران و انگلیس را در طول سال‌های جنگ جهانی اول ( 1914 1918م / 1332 1336ه.ق) بر اساس رویکردی تحلیلی و جامع به نگارش در آورد .

کتاب از شش فصل تشکیل شده است .در فصل اول با عنوان مقدمه"، علاوه بر بررسی ریشه‌های سیاست خارجی انگلستان در ایران همزمان با آغاز قرن بیستم و اندکی قبل از آن نقش قرارداد 1907میلادی روس و انگلیس در ساخت و شکل‌گیری سیاست نوین بریتانیا در ایران به مراحل مختلف جنگ جهانی اول و بازتاب سیاسی آن در روابط بین دو کشور ارزیابی می‌شود .

فصل دوم به توصیف و ترسیم شرایط موجود در ایران، خاور میانه و جهان در آستانه جنگ جهانی اول اختصاص دارد .در این فصل از پیچیدگی شرایط ایران در این مقطع، گسترش سریع سیاست انگلستان در ایران، بحران ناشی از شکست روسیه در آذربایجان و قفقاز از ترکهای عثمانی و سرانجام بحران حاصل از تلاش‌های ضد متفقین در ایران، اعم از ملیون داخلی و عناصر آلمانی و عثمانی بحث می‌شود .

در فصل سوم نقش و تاثیر کمکهای مالی انگلستان به ایران تحت عنوان توافق‌های "موراتوریوم (Moratorium) "ارزیابی شده است . موضوع فصل چهارم تلاش‌های انگلستان برای کشاندن ایران به اتحاد با متفقین و تغییر سیاست این کشور مبنی بر حضور نظامی در ایران است .فصل چهارم به بحث درباره زمینه‌ها، چگونگی، اقدامات و پی‌آمدهای تشکیل پلیس چنوب ایران اختصاص دارد .

آخرین فصل نیز به ارزیابی سیاست‌های انگلستان پس از جنگ جهانی اول به منظور حفظ منافع خود در ایران و زمینه‌های انعقاد قرار داد 1919، مربوط می‌شود .کتاب با نتیجه‌گیری مولف از مباحث متن، یادداشت‌های تفصیلی مولف، کتاب‌شناسی و نمایه اسامی به پایان می‌رسد .