رضاشاه و قشون متحدالشکل

رضا شاه و قشون متحدالشکل

نویسنده: باقر عاقلی
ناشر: نامک
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 828
اندازه کتاب: وزیری گالینگور روکشدار - سال انتشار: 1377 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

مصور - 1320 - 1300.ش

...پس از کودتای ۱۲۹۹، سردار سپه رضا خان که فرماندهی دیویزیون قزاق را نیز عهده دار بود در صدد تشکیل قشون متحدالشکل برآمد و بالاخره قوام السلطنه، صدراعظم، را راضی کرد. در نهایت در روز ۱۴ جدی ۱۳۰۰ فرمان تشکیل قشون متحدالشکل صادر شد که از ادغام دو نیروی قزاق و ژاندارمری دولتی بوجود آمد. متعاقباً به موجب حکم قشونی ۲۲ بهمن ۱۳۰۰ اداره امنیه کل مملکتی در تحت اوامر وزارت جنگ و به ریاست علی آقاخان سردار رفعت تشکیل شد.

این اداره جدیدالتأسیس در ساختمان شمس العماره که محل سابق ژاندارمری بود مستقر شد و افراد آن در سربازخانه محمدیه استقرار یافتند.اداره مرکزی شامل سه اداره بود:

اداره کابینه، اداره محاسبات، اداره مباشرت و از نظر انتظامی نیز پنج ناحیه در نظر گرفته شد:
۱- امنیه مرکز
۲- امینه شرق
۳- امنیه غرب
۴- امنیه جنوب
۵- امنیه شمال غرب
در اواخر سال ۱۳۰۳ وزیر جنگ، امیرلشکر امیراحمدی را به ریاست اداره امنیه برگزید...

اثر حاضر تحقیق و تحلیلی است از چگونگی تشکیل قشون متحدالشکل توسط رضاشاه، همچنین عملکرد و نقش آن در رویدادهای دوران سلطنت وی که از دو بخش تشکیل شده است . مطالب کتاب با پیشگفتار و مقدمه‌ای درباره موضوع مورد بحث و خلاصه‌ای از زندگی رضاشاه آغاز می‌شود ;سپس مباحث بخش اول با عنوان "ایجاد قشون متحدالشکل "که شامل چهار فصل است درپی می‌آید .

در فصل اول اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران مقارن کودتای 1299تشریح می‌گردد .در فصل دوم از چگونگی جریان شکل‌گیری قشون متحدالشکل سخن گفته شده است .جزییات فصل سوم مربوط است به تبیین استفاده رضاشاه از این قشون در مواجهه با قیام‌های داخلی، همچنین ناآرامی‌های داخلی دوران رضاشاه . فصل چهارم درباره سرنوشت وزرای جنگ، امرا و افسران ارشد ارتش رضاشاه و رابطه رضاشاه با آن‌ها و نقش او در سرنوشت ایشان است .

عده‌ای از این رجال عبارت‌اند از :
امیرلشکر طهماسبی
سردار اسعد بختیاری
امیرلشکر محمودآقاخان انصاری
امیرلشکر حبیب‌الله جهانبانی
سرتیپ محمد شاه‌بختی
سرتیپ فضل‌الله زاهدی
امیرلشکر محمود آیرم
و سرتیپ امیر خسروی 

موضوع بخش دوم کتاب شرحی است از چگونگی فروپاشی ارتش ایران همزمان با جنگ جهانی دوم که از سه فصل با این عناوین تشکیل شده است :
ایران و جنگ بین‌المللی دوم
قوای نظامی روس و انگلیس برای حمله به ایران
حمله به ایران و فروپاشی ارتش .

کتاب با یازده ضمیمه شامل نام و مشخصات افسران شرکت کننده در کودتای 1299، فهرستی از افسران مقتول قشون متحدالشکل از کودتا تا شهریوی 1320، همچنین با مقالات و نوشته‌هایی به قلم افراد مختلف به چاپ رسیده است .کتاب دارای "منابع و ماخذ "بوده با تصاویر متعدد از شخصیت‌های سیاسی و نظامی دوران رضاشاه همراه است .