رساله در اصول علم انسانی

رساله در اصول علم انسانی

نویسنده: جورج برکلی
مترجم: منوچهر بزرگمهر
ناشر: دانشگاه تهران
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 120
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1345 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو

مروری بر کتاب

نوشته‌ای که اینک منتشر می‌سازم پس از تتبع ممتد و دقیقی بنظرم آمده است که حقیقت آن بدیهی است و اطلاع از آن، مخصوصا برای کسانی که آلوده تشکیک هستند یا اینکه برای وجودو تجرد خدا و جاویدانی طبیعی نفس نیازمند برهانند، بی فایده نیست. اینکه واقعا این نوشته چنین هست یا نه حکم آن‌را به خواننده‌ای که به آن به دیده انصاف در آن نگرد وامی‌گذارم زیرا که علاقه من به مقبول افتاددن این نوشته متناسب است با مقرون بودن آن با حقیقت....

 کتاب در یک پیشگفتار، یک دیباچه و مقدمه، و سه بخش تدوین شده است. مؤلف در دیباچه هدف خود را رساندن فایدتی به کسانی اعلام می‌کند که در تجرد و وجود خداوند و جاودانگی طبیعی نفس تشکیک روا می‌دارند. بارکلی در مقدمه، در ۲۵ شماره، غرض اصلی خود را کشف اصولی می‌داند که موجب تداول شک و شبهه در نزد فلاسفه می‌شود و بر آن است که تا اصول علم را از توهمات منبعث از لفظ‌پردازی نپی راییم، قادر نخواهیم بود از سلسله استدلال‌های بی‌سرانجام جلوگیری کنیم.

بارکلی در بخش اول کتاب، با عنوان تحلیل اصول، ضمن تقسیم موضوعات علم انسانی به سه موضوع، که عبارت اند از تصورات برآمدۀ عینیات، تصورات ذهنی، و تصورات مرکب از این دو گونه، اصول خود را منطبق بر تصورات ذهنی تدوین می‌کند. بخش دوم، با عنوان رد بر اعتراضات، به انتقاداتی که گمان می‌برد ممکن است بر اصول مقررۀ خود مطرح شود، پاسخ می‌دهد.

بخش سوم، با عنوان در نتایج و موارد انطباق اصول، به توصیف و توجیه اصول برنهادۀ مؤلف در بخش نخست اختصاص دارد. این اثر بارکلی از نگرانی های عمیق مذهبی حکایت می‌کند و گامی بلند برای عبور از عینیت‌باوری جزم‌اندیشانه و ساده لوحانه است. در آخر فهرستی از کتابهای بارکلی و بعض آنچه درباره او نوشته اند آمده است.