راپرتهای یومیه و تذکره ها

راپورت های یومیه و تذکره ها

نویسنده: ابراهیم نبوی
ناشر: روزنه
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 282
اندازه کتاب: خشتی - سال انتشار: 1378 - دوره چاپ: 4 ~ 1

مروری بر کتاب

گفتیم هر جریده که منطبع می شود از همان اول بفرماید که چه احوالات داشته و چه مراتب و درجات بر آن عارض شده ، تا فی الیوم که به اینجا رسیده و در شمار اوراق جراید مملکت درآمده تا اکثر رجال مکرم وطوایف مکرمه نسوان ، احوال صاحبان جراید دانسته و گمان باطل نکنند که بی رنج و مشقت هرجریده به حلیه طبع آراسته شده است و عکسها گراور می شود و در دکاکین به نظر اهل علم ودانش وفهم می رسد .

در بخش نخست کتاب راپرت‌های یومیه و تذکره‌ها تحت عنوان راپورت‌های یومیه، مشکلات نشر آورده شده است. همچنین به گونه‌ای طنز از برخی فیلم‌های ایرانی مانند: مهر مادری، ناصرالدین شاه آکتور سینما، روزهای خوب زندگی، روسری آبی، پری، زیر باران و روز شیطان انتقاد شده است. عنوان بخش دوم، تذکره اهل فن است که بحث و نقدی است در خصوص کارگردانان سینمای ایران مانند: مسعود کیمیایی، عباس کیارستمی، مجید مجیدی و ایرج قادری.

سید ابراهیم نبوی درباره علت نوشتن کتاب راپرت‌های یومیه و تذکره‌ها این چنین می‌گوید: سال 1356 بود، رساله دوره لیسانس دوستى را خواندم درباره سیاحت‌نامه ابراهیم بیگ که به قلم حاج زین‌العابدین مراغه‌اى نوشته شده‌بود. از سیاحت‌نامه خوشم آمد، آن را بارها و بارها خواندم و سپس به جد درگیر خواندن ادبیات مشروطه شدم.

بیشتر مى‌خواستم ببینم «جلال آل‌احمد» به حقیقت مشروطه نزدیکتر است یا «باقر مؤمنى»، قدرى که پیش رفتم دریافتم که درک این دو در مقابل درک تاریخ مشروطه بسیار کوچک است و تفسیرشان از این دوره بزرگ از عمق کافى برخوردار نیست. همان روزها «از گات‌ها تا مشروطیت» میرفطروس از چاپ درآمده بود و سروصدا کرده بود.

مرورى ایدئولوژیک بر تاریخ ایران و جنبش‌هاى غیر دینى بود و تلاش کرده‌ بود تا تفسیرى مبتنى بر ماتریالیزم هیستوریک از تاریخ ایران به دست دهد. کار به دلم نچسبید و تنها وسوسه خواندن آثار مشروطه را در من ایجاد کرد. از همین رو بود که آثار «طالبوف»، «آخوندف»، «میرزاآقاخان کرمانى»، «حاج زین‌العابدین مراغه‌اى»، «میرزا ملکم‌خان ناظم‌الدوله»، «اعتمادالسلطنه» و... لوایح «آقا شیخ فضل‌اللّه‌ نورى» و دیگران را خواندم. و نیک دریافتم که خواندن تاریخ به روایت دیگران هرگز در نشانه‌شناسى یک دوران مؤثر و کافى نیست. 

آنچه از آن دوران در سید ابراهیم نبوی بجا ماند، نثر دلنشین دوران مشروطه در قالب کتاب راپرت‌های یومیه و تذکره‌ها بوده، با آن حیرت غریب در آستانه مواجهه با جهان غرب و آن شگفتى مواجهه با دانش جدید و آن آشفتگى زبانى که در تلفیق فارسى - عربى و فرانسه بوجود آمده بود و با آن گرفتارى میان تجدد و سنت و به نظر مى‌آمد که هنوز که هنوز است ما از این حیرت و شگفتى خارج نشده‌ایم.