ذیل کتاب ظفرنامه نظام الدین شامی

نویسنده : عبدالله بن لطف الله بن عبدالرشید المدعو بحافظ ابرو
باهتمام: دکتر کریمی
ناشر: بنگاه مطبوعات افشاری
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 54
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1328 - دوره چاپ: 1

کیفیت : لبه صفحات زدگی مختصری دارد و فاقد جلد رویی می باشد

مروری بر کتاب

از روي نسخه عكس برداري شده استانبول

مولانا نظام‌الدین شامی از شعرا و فضلای بزرگ ایرانی در اواخر قرن هشتم و اوایل قرن نهم هجری است که در تبریز متولد شده است. نظام‌الدین در بغداد می‌زیست و در سال 795 هجری که تیمور بغداد را محاصره و تصرف کرد، نظام‌الدین شامی را نزد خود خواند و او را مکلف به تألیف تاریخ زندگی و فتوحات خود کرد که حاصل آن همین کتاب است.

از آن پس تا دیرزمانی نظام‌الدین شامی از وقاطع‌نگاران تیمور و از برجسته‌ترین دانشمندانی بود که در محافل مباحثات تیمور شرکت داشت و از مشاوران و ندیمان خاص جهانگشا بود که همواره نظریاتش مورد توجه قرار می‌گرفت.به تصحیح استاد ملک الشعرای بهار « ظفرنامه » قدیمی ترین تاریخی است که در باره زندگی و فتوحات تیمور نوشته شده است و مولانا نظام الدین شامی ،قدیمی ترین مورخ عصر تیموری است، تا آن جا که تمام جنایات و خونریزى‏هاى چنگیز و تیمور و ظلم و ستم جباران را که در حق مردم بى‏گناه مرتکب شده بودند، به خوبى به تصویر مى‏ کشد.

سبک نگارش کتاب را دقیقا و تماما نمی توان نثر ساده و مرسل شمرد. هر چند که بیشتر در هنگام روایت وقایع و حوادث به سبک مرسل گرایش دارد؛ ولى هر جا که مجال مى‏ یابد، علاقه خویش را به نثر فنى آشکار مى ‏کنند: از یک طرف توصیفات خیال انگیز، به کار بردن فنون بیانى و بدیعى، تضمین آیات و روایات، استشهاد به اشعار و امثله شاعران پیشین و … از طرف دیگر بسیارى واژه‏ هاى عربى، ترکى و مغولى نیز بر دشوارى سبک نثر این کتاب مى‏ افزاید. ...این کتاب در کمال سادگی و دقت تحریر شده است، چرا که وی معتقد است که با شیوه سخن آرایی و نقش پیرایی و به کار بردن تشبیه و استعاره در ضمن کلام مقصود در میان فوت می‌شود و همگان را نیروی درک معانی چنان سخنی نیست.

نظر شامی را می‌توان نشانه دل زدگی نویسندگان پایان قرن هشتم و آغاز قرن نهم از زیاده روی‌های نویسندگان پیش از آنان در استفاده از صنایع و دیگر آرایش‌های کلام دانست، و این نظر تقریبا تا پایان این عهد همچنان به قوت خود باقی بود، منتهی نفوذ زبان عربی و همچنین لغات ترکی و مغولی در زبان فارسی به پایه‌ای رسیده بود که دیگر حفظ سادگی انشاء و سلامت زبان اصیل فارسی حتی در آثار ساده آن زمان هم میسر نمی‌نمود.

در مورد ظفرنامه شامی، حکم کلی نمی‌توان صادر کرد و سبک نگارش آن را دقیقا و تماما نثر ساده و مرسل شمرد. هر چند که بیشتر در هنگام روایت وقایع و حوادث به سبک مرسل گرایش دارد؛ ولی هر جا که مجال می‌یابد، علاقه خویش را به نثر فنی آشکار می‌کنند: از یک طرف توصیفات خیال انگیز، به کار بردن فنون بیانی و بدیعی، تضمین آیات و روایات ، استشهاد به اشعار و امثله شاعران پیشین و... از طرف دیگر بسیاری واژه‌های عربی، ترکی و مغولی نیز بر دشواری سبک نثر این کتاب می‌افزاید.