دیوان هاتف اصفهانی بانضمام رشحه دختر هاتف

دیوان هاتف اصفهانی

نویسنده: هاتف اصفهانی
به کوشش:  وحید دستگردی
مقدمه: عباس اقبال آشتیانی
ناشر: فروغی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 194
اندازه کتاب: رقعی سلفون - سال انتشار: 1349 - دوره چاپ : 6

کمیاب - کیفیت : در حد نو _ نو ؛ مهر دارد

مروری بر کتاب

به انضمام ترجیع بند به خط کیائی

سید احمد حسینی‌ متخلص‌ به‌ هاتف‌اصفهانی از شعرای‌ نامی‌ ایران‌ در عهد افشاریه‌ و زندیه‌ است‌. وی‌ اصالتا از خانواده‌ای‌ آذربایجانی‌ بود ولی‌ در اصفهان‌ بدنیا آمد. سید احمد درکودکی‌ به‌ تحصیل‌ علوم‌ قدیمه‌ و از جمله‌ ادبیات‌ فارسی‌ و عربی‌، طب‌، منطق‌ و حکمت‌ پرداخت‌ و گذشته‌ از علم‌ طب‌ که‌ در آن‌ تسلط داشت‌، به‌ یکی‌ از سرآمدان‌ زبان‌ عربی‌ مبدل‌ گشت‌ و اشعاری‌ به‌ زبان‌ عربی‌ سرود. هاتف‌ در جوانی‌ به‌ سرودن‌ اشعار خود پرداخت‌ و در طول‌ زندگی‌ آرام‌ خود از مدح‌ شاهان‌ و روی‌ آوردن‌ به‌ دربار سلاطین‌ خود داری‌ کرد و بیشتر به‌ مطالعه‌ و حکمت‌ و عرفان‌مشغول‌ بود. وی‌ در سال‌ ۱۱۹۸ درگذشت‌.

هاتف‌ اصفهانی‌ شاعری‌ توانا و مسلط به‌ زبان‌ و ادب فارسی‌ بود. وی‌ از سبک‌ شعرای‌ متقدم‌ ایران‌ به‌ ویژه‌ حافظ و سعدی‌ پیروی‌ می‌ کرد و طبع‌ خود را در تمامی‌ قالبهای‌ شعری‌ اعم‌ از غزل‌، قصیده‌ و رباعی‌، ترجیع‌‌بند و ترکیب‌‌بند آزمود.شهرت‌ عمده‌ هاتف‌ به‌ سبب‌ شاهکار بزرگ‌ ادبی‌ او (ترجیع‌‌بند عرفانی‌) است‌ که‌ در آن‌ هم‌ از حیث حسن‌ ترکیب‌ الفاظ و هم‌ از حیث‌ توصیف‌ معانی‌ داد سخن‌ داده‌ است‌

.وی قصایدش را به شیوه قدما و غزل هایش را به سبک سعدی و حافظ می سرود. اما شهرت او در پنج بند ترجیعش است. میان هاتف، صباحی کاشانی و آذر بیگدلی دوستی دیرینه ای برقرار بوده است. تصحیح دیوان کامل هاتف اولین بار به قلم دکتر وحید دستگردی به عنوان ضمیمه مجله ارمغان به چاپ رسید.

پیش از این مجموعه اشعار هاتف به صورت سنگی و سربی به چاپ رسیده ولی کامل نبوده است. تصحیح حاضر شامل 2000 بیت اشعار فارسی و عربی هاتف و صد بیت از اشعار رشحه دختر هاتف اصفهانی است. پسرش محمد سحاب نیز از شعرای دربار فتحعلی شاه بوده است.

ناقه آن محمل نشین چون راند از منزل مرا
جان قفای ناقه رفت و دل پی محمل مرا
ز آتش رشکم کنی تا داغ، هر شب می‌شوی
شمع بزم غیر و می‌خواهی در آن محفل مرا
بعد عمری زد به من تیغی و از من درگذشت
کشت لیک از حسرت تیغ دگر قاتل مرا
بارها گفتم که پیکانش ز دل بیرون کشم
جهدها کردم ولی برنامد این از دل مرا
خط برآوردی و عاشق کشتی آخر کرد عشق
غرقه در دریا تو را آسوده در ساحل مرا
چاره جو هاتف برای مشکل عشقم ولی
مشکل از تدبیر آسان گردد این مشکل مرا