دیوان عمعق بخاری

نویسنده: ابوالنجیب شهاب ‎الدین عمعق بخارایی
مصحح : سعید نفیسی
ناشر: فروغی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 227
اندازه کتاب: رقعی سلفون - سال انتشار: 1344 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو

مروری بر کتاب

خواهم همه را کور ز عشق رویت
تا من نگرم بس به رخ نیکویت
خود خواهم همی دو چشم خود کور
تا دیدن دیگری نبینم سویت

امیرالشعرا ابوالنجیب شهاب ‎الدین عمعق بخارایی از استادان بنام ماوراءالنهر در اوایل قرن ششم هجری است. كنیه او را بلوشه به نقل از یك مجموعه قصاید عمعق و سوزنی و وطواط و فلكی، گردآورده تقی ‎الدین محمدالحسینی، «نجیب‎ الدین» نوشته است و عوفی او را تنها، شهاب‎ الدین عمعق البخاری نامید. عنوان امیرالشعرایی او را كه در دستگاه خاقانیان داشته است، نظامی عروضی نقل كرده و به همین سبب او را یك باره «امیر عمعق» نامیده است.

تخلص او را برخی «عمیق» یا «عمیقی» دانسته ‎اند و در مقدمه ‎ای كه بر دیوان عمعق چاپ تبریز نگاشته شده به همین عقیده رفته و استدلالاً به نسخه بهارستان جامی كه به وسیله «شمعی» ترجمه شده و تاریخ كتابت آن 1034 است استشهاد كرده‎ اند. چه در آنجا به جای عمعق نوشته است «عمیقی رحمه ‎الله». علت اصلی این اشتباه نیافتن معنایی برای كلمه «عمعق» است كه واقعاً بی‎ معنی است لیكن به سبب روشن نبودن معنی «عمعق» نمی ‎توان قولی را كه صاحب مقدمه دیوان چاپی عمعق بر آن رفته است، پذیرفت زیرا اولاً همه تذكره‎ نویسان و صاحبان كتب ادبی «لقب شعری» او را «عمعق» نوشته ‎اند و ثانیاً معاصران او هم نام وی را به همین گونه در اشعار خود آورده ‎اند.

عمر عمعق را چنانكه دیدیم متجاوز از صد سال نوشته ‎اند و اگرچه درین باب اطلاع كاملی نداریم ولی با قرائنی كه در دست است می‎توان این قول را باور داشت زیرا قدیم‎ترین خان از ملوك خانیه كه عمعق ستوده است، شمس‎ الملك نصربن ابراهیم است كه در سال 460 به سلطنت نشست و اگر عمعق را در ابتدای سلطنت شمس‎ الملك مثلاً بیست ساله بدانیم باید ولادت او در حدود سال 440 اتفاق افتاده باشد و بدین ترتیب در سال 542 یا 543 تقریباً 102 یا 103 سال داشت.

دوش در خواب دیدم آدم را
دست حوا گرفته اندر دست
گفتم این سوزنی نبیره تست
گفت حوا به سه طلاق ار هست!