دیوان حکیم نجم الدین محمد فلکی شروانی

دیوان حکیم نجم الدین محمد فلکی شروانی

نویسنده: نجم الدین محمد فلکی شروانی
تصحیح: محمد طاهری شهاب
ناشر: ابن سینا
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 150
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1345 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو

 

مروری بر کتاب 

نه مهر من طلبی نه سَرِ وفا داری       چو دوستدار توام، دشمنم چرا داری

فلکی شروانی شاعر پارسی‌گوی ایرانی از قرن ششم هجری است. نام او به روایت اکثر تذکره‌نویسان محمد و لقبش نجم‌الدین یا افصح‌الدین می‌باشد و فلکی تخلصی است که در اشعار او مکرر آمده و معاصرین هم به این نام او را خوانده‌اند. مولد اصلی او شماخی دارالملک شروان است، و اتفاق گذشتگان بر این که وی ستایشگر شروانشاهان است ممکن است مؤید این احتمال شمرده شود.

فلکی سخنگویی نغز و نازک‌خیال است و در حد ممکن از عبارات نامعمول احتراز کرده است. اشعار او تا حدی روان و از تکلفات ادبی برکنار و به رویه مسعود سعد نزدیک است. وفات او به نقل تقی‌الدین کاشی در ۵۸۷ هجری قمری و به گفته بعضی در ۵۷۷ هجری قمری بوده است. 

این چاپ دربردارندة بخشی از قصاید،غزلیات، ترکیب‌بند و رباعیات این شاعر است که مجموعاً شامل 2000 بیت از دیوان این شاعر است.از ویژگی‌های این شاعر آن است که بر خلاف شیوة شعرای معاصر خویش، خصوصآً نظامی و خاقانی، هرگز به خود نبالیده و مانند انوری، ظهیر فاریابی و دیگر شاعران، به ستایش و خوش آمدگویی بسیار نپرداخته و کمتر به بیان معلومات و مطالعات علمی خویش پرداخته است.

استاد فروزانفر می‌نویسد:
«فلکی سخن گویی نغزگفتار و نازک‌خیال است و هر چند معاصرین و اقران وی در سخن گویی در اغلاق و سخن دور از ذهن عموم پیچیده‌اند، او در حد امکان از عبارات نامعمول احتراز کرده و افکاری که به تأمل و اندیشة بسیار احتیاج دارد، کمتر آورده است. اشعار او تا حدی روان و از تکلّفات ادبی بر کنار و به رویة مسعود سعد نزدیک است و گویا فلکی به مسعود معتقد بوده و می‌خواسته است، روش او را از دست ندهد؛ ولی سلیقة ادبی آن زمان با عصر مسعود تفاوت بسیار داشته و فلکی بدین جهت، سبک مسعود را به تمام و کمال تقلید نتوانسته و با همة اهتمامی که در سهولت عبارت و روانی سخن خود کرده، باز هم به اقتضای سلیقه و تربیت ادبی عهد خود، از التزام ردیفهای مشکل و پاره‌ای صنایع خودداری نکرده است» .

ارزش ادبی دیوان این شاعر به جهت مضامین و معانی تازة بسیار است. وی ترکیبات، تعبیرات و کنایات بدیع و تازه‌ای دارد. این دیوان از جهت اشتمال بر لغات کهنه، ترکیبات و صور خیال برای آگاهی از سبک شعری قرن ششم بسیار ارزشمند است.