دیوان حزین لاهیجی

نویسنده : حزین لاهیجی
به کوشش : بیژن ترقی
بازخوانی و ویرایش : وحید سمنانی
ناشر: سنائی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 652
اندازه کتاب: وزیری گالینگور روکشدار - سال انتشار: 1387 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

به انضمام تاریخ و سفرنامه حزین

کتاب حاضر که به همت بیژن ترقی تدوین شده است، مشتمل بر تاریخ و سفرنامه حزین و دیوان اشعار وی می باشد. علاوه بر اهمیت تاریخی و نثر فصیح تاریخچه حزین، شاعر در این کتاب شرح احوال کاملی از خویش ارائه کرده است که کمتر مورد مشابهی در ادبیات فارسی دارد. نکته قابل توجه در تدوین اشعار دیوان پیش رو حذف ابیات سست و پیچیده به انتخاب مصحح حذف می باشد. متنوی های موجود در این دیوان اشعار عبارتند از: صفیر دل، چمن و انجمن، خرابات، دیباچه مطمح الانظار، فرهنگ نامه، تذکره العاشقین. قصائد، غزلیات، رباعیات و مقطعات دیگر بخش های تشکیل دهنده دیوان حاضر هستند.

شیخ محمدعلی متخلص به"حزین"لاهیجی یا اصفهانی از اعاظم شاعران ونویسندگان سبک هندی در قرن دوازدهم می باشدوی از اعقاب"شیخ زاهدگیلانی"است.اجدادش درلاهیجان سکونت داشتندو پدرش از آن دیاربه اصفهان رفت ومحمدعلی به سال 1103 ه.در آنجا ولادت یافت.درحمله ی افغانان به اصفهان وی شهرهای مختلف ایران وحجاز ویمن را زیرپاگذاشت وسرانجام در هندوستان وشهردهلی رحل اقامت افکنداما به سبب بدی آب وهوا به"بنارس"رفته وسرانجام پس از 19 سال اقامت درآنجا به سال 1180 یا 1181 ه.درهمانجا زندگی را بدرود حیات گفت. او از نوادگان شیخ زاهد گیلانی است. از استادان حزین می‌توان به امیر سید حسین طالقانی اشاره کرد.

او جهانگرد و همچنین دانشمندی جانورشناس بود. وی همچنین از آخرین شاعران بزرگ سبک هندی بود. از آثار او می‌توان به تذکره شعرا، دیوان اشعار، صفیر دل و حدیقه ثانی در برابر حدیقه سنایی و تذکارات العاشقین در برابر لیلی و مجنون اشاره کرد. تذکره حزین لاهیجی با سبکی ساده و پخته به نگارش درآمده‌است.

حزین در کتاب تاریخ خود به نام «زندگی شیخ حزین به قلم خود او» وضعیت اصفهان در زمان حمله افغانان و نیز اشغال ایران بوسیله ترکان عثمانی را شرح می‌دهد.او از آخرین شاعران بزرگ سبک هندی بود. از آثار او می‌توان به تذکره شعرا، دیوان اشعار، صفیر دل و حدیقه ثانی در برابر حدیقه سنایی و تذکارات العاشقین در برابر لیلی و مجنون اشاره کرد. تذکره حزین لاهیجی با سبکی ساده و پخته به نگارش درآمده‌است.حزین در کتاب تاریخ خود وضعیت اصفهان در زمان حمله افغان را شرح می‌دهد.

ای وای براسیری،کز یادرفته باشد
در دام مانده صیدی،صیادرفته باشد
از آه دردناکی،سازم خبردلت را
روزی که کوه صبرم،بر باد رفته باشد
آه از دمی که تنها،با داغ او چولاله
در خون نشسته و او،چون باد رفته باشد
خونش به تیغ حسرت،یا رب حلال بادا
صیدی که از کمندت،آزادرفته باشد
رحم است بر اسیری،کز گرد دام زلفت
با صد امیدواری،ناشادرفته باشد
شادم که از رقیبان،دامن کشان گذشتی
گو مشت خاک ما هم،بر باد رفته باشد
پر شور از "حزین"است،امروز کوه وصحرا
مجنون گذشته باشد،فرهادرفته باشد