اگرچه فیلسوفان و الهی دانان از دیر باز به مساله ارتباط میان دین و اخلاق پرداخته اند ، ولی در دوران جدید این مساله ابعاد تازه و نوینی یافته است. دین در ترازوی اخلاق از زمره آثاری است که ضمن نگاه به گذشته این بحث ، به ابعاد جدید آن در دوران کنونی هم وارد شده است. این اثر از دو بخش اصلی و هفت فصل تشکیل شده است.

رابطه دین و اخلاق یکی از موضوعاتی است که هم در فرهنگ اسلامی و هم در فرهنگ غرب از تاریخ بلندی برخوردار است. در جهان اسلام این مسئله یکی از نخستین و مهم ترین مسائلی بود که توجه متکلمان را به خود جلب کرد و به انگیزه آنان در بررسی این مسئله بیشتر کلامی بود تا اخلاقی یا فرااخلاقی، یعنی رابطه دین و اخلاق صرفا" به خاطر ارتباط آن با اوصاف خداوند و خصوصا" توحید و عدل برای متکلمان اهیت داشت، نه به عنوان مبنایی برای حل و فصل مسائل اخلاقی یا به عنوان نظریه ای در باب اخلاق هنجاری در جهان اسلام پژوهش در باب اخلاق و فلسفه اخلاق از قلمرو علم کلام خارج است و لذا انگیزه متکلمان در طرح این بحث نیز صرفا" تبیین اوصاف و افعال خداوند و دستیابی به نظریه ای منسجم و سازوار در باب الهیات بوده است، نه کشف یا تأسیس مبنایی برای علم اخلاق و داوری اخلاقی در مورد افعال آدمی متکلمان مسلمان به پیامدهای مهمی که موضع آنان در باب اوصاف و افعال الهی برای اخلاق و رفتار آدمیان در برداشت نمی پرداختند.

اما در جهان غرب رابطه دین و اخلاق اولا" و بالذات یکی از مسائل فلسفه اخلاق به شمار می رود و متکلمان غربی وقتی به بررسی این موضوع می پردازند به پیامدهای اخلاقی آن نیز توجه دارند و انگیزه آنان در طرح و بررسی این موضوع صرفا" انگیزه ای نظری و کلامی نیست.

نویسنده در فصل نخست از بخش اول کتاب ، ضمن ارائه گزارشی کوتاه، اما گویا از گذشته این بحث در میان فیلسوفان و الهی دانان مسلمان و مسیحی ، بر دو نکته اساسی تاکید کرده است: یکی این که هدف فیلسوفان و الهی دانان مسلمان و مسیحی از ورود به این بحث متفاوت بوده است. فیلسوفان و الهی دانان مسلمان به آن جهت به این مساله پرداخته اند که بتوانند تبیینی سازوار از اوصاف خداوند ارائه دهند ، ولی هدف فیلسوفان مسیحی آن بوده که به مدد ارائه نظریه ای قابل قبول درباره ارتباط دین و اخلاق ، بتوانند تعارض میان آموزه های دینی و اخلاقی را حل و فصل کنند. به عبارت دیگر ، فیلسوفان و الهی دانان مسلمان هدفی الهیاتی و همقطاران مسیحی آن ها، هدفی فلسفی داشته اند.

نکته دیگر آن است که در دوران جدید برداشت مسلمانان از اخلاق با درک غربیان تفاوت بسیاری دارد. مسلمانان اخلاق را مقوله ای فردی و اخروی می دانند که با درون و باطن آدمی سر و کار دارد و از این رو، در وهله اول از آن انتظار دارند که به تهذیب نفوس و سعادت و فلاح اخروی آنان کمک کند و در مرتبه بعد ، به تنظیم روابط اجتماعی انسان ها مدد رساند.