دگردیسنده های مارسل دوشان

دگردیسنده های مارسل دوشان

نویسنده: ژان فرانسوا لیوتار
مترجم: شهرام رستمی
ناشر: مولی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 152
اندازه کتاب: رقعی جلد چرمی - سال انتشار: 1393 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

مصور

کتاب مصور حاضر، بررسی از آثار «مارسل دوشان» ؛  نقاش و مجسمه‌ساز فرانسوی است که آثارش را بیشتر با سبک‌های دادائیسم و سوررئالیسم مرتیط می‌دانند. آثار دوشان در گسترش هنر غرب پس از جنگ جهانی اول تأثیرگذار بود. دوشان تفکر قراردادی درباره پروسه هنری و بازاریابی هنر را به چالش کشید. البته نه چندان با نوشتن مقاله بلکه با انجام فعالیت‌های خرابکارانه نظیر ارائه یک پیشاب گاه به عنوان اثر هنری و نامگذاری آن به نام چشمه.

دوشان به نسبت آثار هنری اندکی تولید کرده‌اما در همین آثار اندک جنبش‌های هنری آوانگارد زمانه خود را به سرعت پیموده است. نوشته‌های این فیلسوف در باب هر موضوعی که بحث کند، چه یک متن ادبی، چه برهان‌های الاهیاتی و چه حتی از پایان دنیا، توجهش همیشه معطوف به مسائل اجتماعی و اخلاقی‌ ای است که از این پرسش‌ها ناشی می‌شوند.

اعمال متقابل، عدم تجانس‌ها، بینایی غیر چشمی، شکنجه‌ها، فراسوی جنسیت، انتقال قصه به تصویر، مفصل‌های همسان، همگنی عروس، پیچیدگی قصة غرب از محورهای اصلی موردبحث در این کتاب هستند.

...ما بر این نکته پافشاری می‌کردیم که این کار می‌تواند لیوتار را از پاره‌ای اتهامات تبرئه کند: اتهاماتی از شمار غیرعقلایی بودن، نومحافظه‌کاری، تروریسم روشنفکرانه، لیبرالیسم ساده‌لوحانه و همچنین پوچ‌گرایی و بی‌اعتقادی به اخلاقیات و هنجارها. البته او، به ظاهر، دغدغه‌ای از بابت این اتهامات نداشت. خودش می‌گفت این‌ها همه نشانه‌ای است دال بر این‌که مخالفانش به جای خواندن، یا آن‌چه خواندن می‌نامندش، و استدلال مبتنی بر درایت، بیشتر به استدلال سلیقه‌ای و مبتنی بر بایسته‌های از پیش تعیین شده گرایش دارند.

بسیاری از کسانی که در مناظره مربوط به پست‌مدرنیسم شرکت می‌کنند، «وضعیت پست‌مدرن» را اثری مهم برای بحث می‌دانند، اما هیچ کدام کاری ندارند که کتاب لیوتار درباره چیست». این تک افتادگی و غریبگی لیوتار و مجموعه متون فلسفی‌اش حاکی از این امر است که اصلاً مهم نیست پروژه فلسفی لیوتار درباره چیست بلکه او صرفاً منادی چیزی است که ما آن را پست‌مدرن می‌دانیم! غالب مباحثی‌که در باب لیوتار و کارهای او مطرح شده بیش از آن که بر متن او متمرکز شده باشد، بر متون و مناقشات دیگران درباره او معطوف شده است و پر بی‌راه نیست اگر مدعی شویم که کلمات و عبارت‌ها و استدلال‌های لیوتار مسکوت مانده‌اند و لب به سخن نگشوده‌اند: گویی شاهدی زنده و حیّ و حاضر را به سکوت وادار کرده‌اند.