دو رساله در فلسفه اسلامی

دو رساله در فلسفه اسلامی

نویسنده: جلال الدین همایی
ناشر: انجمن شاهنشاهی فلسفه ایران
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 106
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1356 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : در حد نو _ نو ؛ فاقد فرمان ابتدای کتاب 

مروری بر کتاب

تجدد امثال و حرکت جوهری ؛ جبر و اختیار از دیدگاه مولوی

«تجدّد امثال»،‏ در اصطلاح عرفا به این معنى است که وجود و حیات انسانى، همچنین سایر موجودات امکانى پیوسته و آن‌به‌آن، در تغیر و تبدّل و تازه‌به‌تازه شدن است و فیض هستى که از مبدأ هستى‏بخش به ممکنات مى‏سد، دم‏ به ‏دم و لحظه ‏به‏ لحظه نو می‌شود و تغییر مى‏‌یابد؛ یعنى به‌طور «خلع و لبس» آنچه در «آن» سابق بود، به‌کلى معدوم مى‌گردد و در «آن» لاحق حیات جدید و وجود تازه که مماثل با حیات و وجود سابق است، به ما می‌رسد؛ نه اینکه هستى سابق عیناً بدون تغییر، ثابت و پاى‌برجا مانده باشد.

عرفا با حکما و متکلّمان در تجدّد امثال و حرکت جوهرى‏ اختلاف نظر دارند. تفاوت عمده مسلک و مشرب عرفا با فلاسفه و متکلّمان از این جهت است که عارف، از دیده مى‌گوید - ‎‎یعنى حقایق امور را از منبع اشراق و کشف و شهود باطنى مى‌گیرد، نه از روى منقولات و مسموعات و نه از طریق قیاسات عقلى منطقى - ‎‎اما حکیم فلسفى پیرو براهین عقلى و قیاسات منطقى است، خواه مؤداى برهانش با وضع ظاهر شرایع منطبق باشد، خواه نباشد؛ یعنى در بحث علمى، تقید به مسائل مذهبى ندارد، برخلاف متکلّم که تمام اهتمام او مقصور بر حول‏ وحوش‏ مسائل مذهبى است؛ یعنى ملتزم و مقید است که براى معتقدات مذهبى خود دلایل عقلى بیاورد و بدین ‏سبب مسائل علمى - ‎‎فلسفى را به نفع عقاید دینى استخدام مى‌کند.

در این مجموعه، دو رساله کوتاه از حکیم "عمر خیام"، متن عربی و ترجمه فارسی به طبع رسیده است .در رساله اول، سه مسئله مطرح و پاسخ داده شده است .این مسائل درباره نفوس ناطقه، حوادث امکانی باطل، و اثبات وجود زمان به حرکت و حد حرکت، و سپس قائم نبودن حرکت به ذات خود، است .رساله دوم نیز "پرتوی عقلانی بر موضوع علم کلی "نام دارد .