دریا و دلاوران

نویسنده: صدیقه موسوی همدانی
ناشر: مولف
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 195
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1352 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو

مروری بر کتاب

مصور

خلیج فارس نام تاریخی آب هایی است که از دوره باستان تا به امر وز بدین نام خوانده شده و از قرن ها پیش و از زمان تمدن بین النهرین به عنوان یک آبراه مهم تجاری و نظامی اهمیت ویژهای داشته است و به سبب قرار گرفتن در مسیر خطوط دریایی اقیانوس هند، دریای عمان، دریای سرخ و دریای مدیترانه و اتصال به سواحل ایران، بین النهرین و شبه جزیره عربستان، در دوره های مختلف تاریخ و در بیش تر کشمکش های سیاسی و رقابت های اقتصادی شرق و غرب نقش مهم و محوری ایفا نموده است .

خلیج فارس و دریای عمان همواره در سیاست خارجی دولت های ایران جایگاه ویژه ای داشته است. با وجود فراز و نشیب های پی در پی در تمرکز سیاسی و توانمندی اقتصادی و نظامی حکومت ها، این فرایند از روزگار باستان تا دوران معاصر کم و بیش ادامه یافته است. با ظهور دولت شاهنشاهی پهلوی، خلیج فارس و دریای عمان در عملکرد خارجی و سیاست منطقه ای ایران به اهمیت بی نظیری دست یافت و جزو جدایی ناپذیر سیاست های نزدیک و کلان دولت شاهنشاهی تهران قرار گرفت . تکاپوهای نوین ایران برای بازگرداندن قدرت و حاکمیت سنتی در سرحدات شمالی و جنوبی تنگۀ هرمز با تأثیرپذیری از مجموعه عوامل در هم تنیده داخلی و بین المللی، نقش آفرینی ممتاز و مسلطی را به همراه داشت .

دریا با جغرافیای ایران پیوندی ناگسستنی و نقشی بی‌بدیل در زندگی و اقتصاد و فرهنگ جامعه ایرانی از روزگار کهن تا دنیای مدرن امروز داشته است. از زمانی که دریانوردان ایرانی با بادبان‌ها راه خود را در دریا باز می‌کردند تا دوران کشتی‌های بخار و دوره انرژی‌های نو آنچه مسلم است تاریخ ایرانیان و توسعه ایران در گرو دریا و دسترسی به آب‌های آزاد بوده است. به گونه‌ای که این فرصت در مواردی به تهدید امنیت‌ملی ما نیز تبدیل شده است.

بررسی تاریخ گویای نقش غیرقابل انکار دریا در شکل‌گیری فرهنگ و تمدن ملل و ترویج آن بین سایر جوامع است، در ایران باستان نیز، همواره دریا یکی از مهم‌ترین مولفه‌های فرهنگ‌ساز و تمدن‌ساز بوده است. جای بسی تاسف است که در چند سده اخیر به دلیل غفلت و بی‌توجهی به این عامل مهم، کشور کمترین بهره را از تجارب و ذخایر ارزشمند گذشتگان در احیای موقعیت محوری و تاریخی ایران در حوزه دریا برده است....

پیشینه دریانوردی ما از زمانهای بسیار دور و شكوفایی اندیشه نیاكانمان در سرزمینهای دریای بزرگ پارس ،دریای سرخ، دریای مُكران(عمان) و بزرگ دریای هند ساخته شد بنابراین ما دارای یك گزشته چشمگیر و درخشان و چندین هزارساله دریانوردی هستیم.

ایرانیان از زمانی كه در كنار دریا زیستند به سوی آن كشش پیدا كردند و با ساخت شناورهای گوناگون ، در آن به رفت و آمد پرداختند به زودی راه‌های بسیاری را در دریا یافته و به كناره ها(سواحل) ، بندرها و تیلمونهای(جزایر) دور و نزدیك دست یافتند و در گریز زمان نماد برتری در دریاها شدند و سرآمد دریانوردان گردیده و پیشینه شكوهمندی از دریانوردی برجای گذاشتند.

همچنین ایرانیان در گزر سده ها دریانوردی و رهپیمودنهای دریایی ، دارای یافته ها و نوآوریهایی شدند كه هنوز هم شماری از آنها كاربرد دارند ، با این همه پیشینه و گزشته سربلند ، بیشتر گاه نگاران و نویسندگان گزشته كشور ، از گستره دریانوردی ما چیز درخوری به نوشت در نیاورده‌اند و یا آنچه نوشته‌اند كوتاه و شایسته نیست و ما هنوز یك كاوش همه سویه درباره دریانوردی خود نداریم و دریغ كه با گزشت زمان برروی همه چیز گرد فراموشی كشیده شده است و روز‌به‌روز هم بر ژرفای این تیرگی اپزوده(افزوده) می‌شود.

ایرانیان نخستین مردمانی بودند كه همچون دیگر هنرها ، در دریانوردی نیز پیشتاز بوده اند. پیشینه دریانوردی در ایران بسیار كهن است. کهن‌ترین بُنچاك(سند) دریانوردی ایرانیان، مُهری است که در چُغامیش دزفول بدست آمده است پیشینه زمانی بخش چغامیش به بیش از 8000 سال پیش می‌رسد. این مُهر گلین، یک کشتی را با سرنشینانش نشان می‌دهد. در این کشتی یک سردار پیروز ایرانی، بازگشته از جنگ، نشسته، و دربندان(اسیران) زانو زده در جلوی او دیده می‌شوند. در این مُهر یک گاو نر و یک پرچم كمانی(هلالی)هم دیده می‌شوند.

به‌نظر می‌رسد منصفانه‌ترین تعبیر برای تشریح این وضعیت، فراموشی تمدن و هویت دریایی ملتی بزرگ باشد که مستند به استناد و مدارک معتبر، با بیش از پنج هزار سال دانش اندوخته و تجربه پیشینیان، در زمره قدیمی‌ترین تمدن‌های دریایی جهان به حساب می‌رود.