درخت آسوریگ

درخت آسوریگ

نویسنده: ماهیار نوابی
ناشر: فروهر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 133
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1363 - دوره چاپ: 2

کمیاب  - کیفیت : درحد نو ؛ صفحه شناسنامه و انتهایی کتاب پارگی دارد ؛ جلد رویی ؛ جلد پشتی و صفحه آخر نوشته دارد

مروری بر کتاب

شعر به زبان پهلوی

۲۵متن پهلوی، آوانوشت، ترجمه فارسی، فهرست واژه ها و یادداشت ها

منظومه «درخت آسوریک» که از مشهورترین آثار مکتوب بازمانده ایران باستان و به زبان پهلوی اشکانی است و شرح مناظره حیوان «بز» و درخت «نخل» است. در تحلیل این منظومه کهن، گروهی از محققان «نخل» را نماد جامعه کشاورزی و «بز» را نماد جامعه شهری دانسته اند. برخی دیگر از اندیشمندان این مناظره را نمونه و نماد مناقشه‌های دینی زردشتیان و همسایگان غربی خود یعنی آسوریان دانسته اند، براین اساس «بز» نماد جامعه زردشتی ایران و «نخل» نماد دین چند گونه پرستی آسوریان است.

درخت آسوریگ نام داستانی است منظوم به زبان پهلوی و در شمار متن‌های غیردینی معدودی است که از این زبان برجای مانده است. این متن را جاماسپ‌جی دستور مینوچهر جی‌جاماسپ اسانا از روی نسخه‌های خطی موجود تهیه کرده و در جزء «متن‌های پهلوی» در صفحه‌های 109 ـ 114 به چاپ رسانده است.

«درخت آسوریگ» منظومه‌ای است میان بز و نخل که به زبان پارتی یا پهلوی اشکانی سروده شده ولی اکنون به خط پهلوی کتاب در دست است. شاید ایرانیان این نوع ادبی را که دارای ویژگی ادبیات شفاهی است، در ادوار قدیم از بین‌النهرین اقتباس کرده‌اند. درخت آسوریگ با توصیف کوتاهی از یک درخت، بی‌آنکه به‌روشنی از آن نام برده شود، به شکل چیستان که از زبان شاعر آغاز می‌شود و با این توصیف شنونده یا خواننده پی می‌برد که منظور نخل است؛ آنگاه نخل خود فوائد خویش را برای بز برمی‌شمارد. در بخش بعدی بز با او به معارضه برمی‌خیزد و او را تحقیر و استهزا می‌کند و فوائد خود را مانند خوراک‌هایی که از شیر او درست می‌کنند یا کاربردی که شیر او در مراسم زرتشتی دارد، برمی‌شمارد. سرانجام به زعم شاعر، بز پیروز می‌شود.