درباره فردیت و فرم های اجتماعی

درباره فردیت و فرم های اجتماعی

نویسنده: گئورگ زیمل
مترجم: شهناز مسمی پرست
ناشر: ثالث
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 600
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1393 - دوره چاپ: 2

مروری بر کتاب

کتاب دربردارنده برخی از مقالات گئورگ زیمل، جامعه‌شناس نامدار آلمانی در حوزه‌های علوم اجتماعی و مسایل اقتصادی است . زیمل در درجه اول یک فیلسوف و در مرحله بعدی اندیشمندی طراز اول به شمار می‌آید، او را می‌توان فیلسوف نوکانتی و از پیشگامان جامعه‌شناسی به شمار آورد. زیمل خالق مکتبی در علم جامعه‌شناسی با عنوان جامعه‌شناسی صوری شناخته می‌شود.

«جامعه‌شناسی»، «فلسفه پول» و «معنای زندگی» از جمله مباحث این نوشتار است که مقاله «معنای زندگی» آخرین اثر زیمل به شمار می‌رود که پس از مرگ وی منتشر شد و دونالد لوین، نویسنده آمریکایی، این مقاله و دو مقاله دیگر او را در این اثر گردآوری کرده و مقدمه‌ای طولانی بر آن نگاشته است.

زیمل در بیشتر مواقع نظرات و آرای خود را در قالب مقاله ارایه می‌کرد و به همین دلیل کتاب‌های وی از چند مقاله تشکیل شده‌اند، برخی مواقع مخاطب با خواندن کتاب‌های وی دچار سردرگمی می‌شود و ارتباط معقولی میان آنها نمی‌یابد که این امر به دلیل بی‌اطلاعی از فلسفه زیمل است، چرا که با آگاهی از فلسفه و نحوه تفکر او به راحتی می‌توان به ارتباط میان مقالاتش پی برد.

منظور از فرم‌های اجتماعی در این اثر را می‌توان از این دریچه بررسی کرد که زیمل در مساله شناخت به بحث‌های کانتی متوسل می‌شود، کانت درباره مساله شناخت هستی، دوازده مقوله را مطرح می‌کند که شناسایی جهان از طریق آنها امکان‌پذیر است.

زیمل این مقولات را بسط می‌دهد و فرم‌هایی را به جای آن پیشنهاد می‌کند که جهان از طریق آنها قابل شناسایی‌اند، به این معنا که برای شناخت هستی باید به محتواهای مختلف موجود در آن فرم داد، زیرا جهان خارج از قالب این فرم‌ها مفهومی بی‌شکل و سامان است. از نظر وی علم، هنر و سایر مفاهیم مشابه آن یک فرم اند؛ زیمل در این اثر به رابطه فرم‌ها با یکدیگر نیز اشاره دارد.

از میان کسانی که سرمایۀ فکری لازم برای ارائۀ کار جامعه‌شناسی حرفه‌ای را پدید آوردند، گئورگ زیمل شاید اصیل‌ترین و خلاق‌ترین آن‌ها باشد. هنگام خواندن هر یک از مقالات این کتاب باید به ایده‌های کلیدی و راهنمای آن‌ها توجه داشت. برخی از این ایده‌ها را می‌توان چنین فهرست کرد: مفهوم اصلی فرم و محتوا، چگونگی آفرینش فرم‌ها از درون زندگی اولیه یا روزمرۀ انسانی ــ پیشافرم‌ها ــ و کارکرد آن‌ها برای آن زندگی، و سپس رشد و تحول فرم‌ها و در نهایت مستقل شدن فرم‌ها و جدا شدنشان از فرایند زندگی و یافتن قوانین خاص خود و تنش آن‌ها با زندگی موجودی که ابتدا از درون آن پدیدار شده‌اند، مفهوم دوگانگی‌ها و تشدید آن‌ها در جهان مدرن، مفهوم اصلی تعامل، مفهوم فاصله و کاربرد آن‌ها در تحلیل‌ها.