درآمدی بر ساختار اسطوره ای شاهنامه

درآمدی بر ساختار اسطوره ای شاهنامه

نویسنده: بهار مختاریان
ناشر: آگاه
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 280
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1389 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب 

نویسنده در این کتاب پژوهش تطبیقی جامعی را از روایت‌های شاهنامه با استفاده از نظریات «ژرژ دومزیل» زبان‌شناس و اسطوره شناس فرانسوی و «نورتروپ فرای» اسطوره شناس کانادایی، به مخاطبان ارائه کرده است. وی در این کتاب با بررسی اساطیر و داستان‌های شاهنامه نشان می‌دهد که اگرچه این کتاب اثری ادبی است، اما از نظر محتوایی در پیوند با اسطوره‌های اقوام هند و اروپایی قرار دارد و درک محتوای اسطوره‌ای آن، تنها در برقرار کردن پیوند میان محتوا و اسطوره‌های هند و اروپایی از یک طرف و افسانه‌های ایرانی و داستان‌های پریان از طرف دیگر امکان‌پذیر است.

 كتاب، مجموعه مقاله‌ های بهار مختاریان دربارۀ اسطوره‌ های شاهنامه است. در این مقاله‌ ها كوشیده شده یك چهره یا رویداد اسطوره‌ای در كانون پژوهش جای گرفته، دیدگاه‌های گوناگون دربارۀ آن پیش كشیده و ارزیابی شوند و به فرجام، نویسنده كوشیده دیدگاه خود را در پیش نهد. دو مقالۀ آغازین، ارزیابی كوتاهی بر چهرۀ «تهمینه» و «اكوان دیو» است و دیگر مقاله‌ها، به دو اسطورۀ «سیاوش» و «نبرد فریدون با ضحاك» می‌پردازد.

این پژوهش در تلاش برای نشان دادن این حقیقت است که هر چند شاهنامه اثری ادبی است، اما از لحاظ محتوایی در پیوند با اسطوره های اقوام هند و اروپایی قرار دارد و درک محتوایی اسطوره ای شاهنامه تنها در برقرار کردن پیوند میان این محتوا و اسطوره های هند و اروپایی و نیز افسانه های ایرانی امکان پذیر است و شاهنامه شناسی که بخواهد تنها به خود شاهنامه یا منابع ایرانی اکتفا کند، می تواند خطاهای بسیاری در بر داشته باشد و افق پژوهشهای وابسته به آن، یعنی اسطوره شناسی و جامعه شناسی را بسته نگاه دارد.

فهرست

تاریخچه اسطوره‌شناسی و نقدی بر اسطوره‌شناسی ایران
تهمینه کیست
اکوان دیو: اکومن یا اکوای دیو
سیاوش و بالدر
پژوهشی تطبیقی در اسطوره شناسی هند و اروپایی
الگوی پیشنهادی رده‌بندی داستان‌های پریان بر بنیاد اسطوره
خاستگاه اسطوره‌ای نام سیاوش
اسطوره فریدون و ضحاک
گاو برمایه، گرز گاوسر و ماه‌پیشانی
مرداس، نیک‌مرد آدم‌خوار و ساختار تغذیه در اسطوره مشی و مشیانه