داوری وجدان و قضاوت فطرت

داوری وجدان و قضاوت فطرت

نویسنده: راضی نجفی تبریزی
ناشر: داوری
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 408
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1342 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : نو ؛ لبه جلد زدگی مختصری دارد

مروری بر کتاب

در مورد چیستی وجدان ، آنچه به صورت خلاصه می‌توان گفت این است که در نهاد هر انسان نیرویی وجود دارد که دانشمندان جدید آن‌را ‌«وجدان اخلاقی‌» نام نهاده‌اند.
در مورد رابطه وجدان و فطرت ؛ ابتدا باید دید آیا وجدان امری فطری است ‌یا نه؟ زیرا اگر وجدان را امری فطری ندانیم روشن می‌شود که این‌دو هیچ ارتباطی باهم ندارند، در هر صورت در این مسئله دو نظر مختلف وجود دارد:

گروهی از دانشمندان، وجدان را غیر فطری می‌دانند. به نظر این عده وجدان هیچ ارتباطی با فطرت ندارد؛ بلکه انسان خیال می‌کند که وجدانیات از امور فطری است، در حالی‌که امور وجدانی، جز ساخته تربیت و مولود محیط چیز دیگری نیست.به بیان دیگر، طرفداران این طرز فکر که اغلب روان‌شناسان با اندیشه مادی هستند می‌گویند، کودک در حین تولد وجدان ندارد و برای او معیار و مقیاسی جهت درک ارزش‌ها نیست. او در برابر امانت و خیانت ، راست و دروغ، بی‌تفاوت است. بعدها در اثر یادگیری و آموزش و اکتساب درمی‌یابد که فلان امر خوب است و آن دیگری بد و ناپسند. تبلیغات و آموزش‌ها است که این زمینه را در افراد، به وجود آورده و یا این آگاهی را به آنها می‌دهد.

عقیده گروهی دیگر از دانشمندان است، اینان معتقدند که وجدان ‌امری فطری و جزو سرشت آدمی است که انسان همراه آن از مادر متولد می‌شود.

اینان می‌گویند وجدان فطرتی و یا غریزه‌ای فنا ناپذیر است و راهنمایی قابل اعتمادی به انسان می‌دهد. حتی انسان را به صورتی ناخودآگاه به طرف خیر و سعادت جلب کرده و از لغزش‌ها دور می‌دارد.اصل در آفرینش بر صداقت است و اطفال در اثر بدآموزی یاد می‌گیرند چگونه فریب‌کاری کنند و چگونه از طریق دروغ خود را از دامی نجات بخشند.

در این‌صورت وجدان یکی از نمودهای فطرت و یکی از امور فطری خواهد بود که هیچ انسانی به حسب سرشت و خلقت و آفرینش خالی ‌از آن نیست منتها قابل انعطاف بوده، می‌تواند تحت تأثیر محیط سالم و ناسالم و تربیت صحیح و ناصحیح قرار بگیرد و از سایر امیال قوی باطنی و روحی از قبیل شهوت ‌و غضب و سایر تمایلات فطری درونی چه بسا تغییراتی را بپذیرد.