داستانهای ایران باستان

داستان های ایران باستان

نویسنده: احسان یارشاطر
ناشر: بنگاه ترجمه و نشر کتاب
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 187
اندازه کتاب: رقعی گالینگور روکشدار - سال انتشار: 1351 - دوره چاپ: 4

کمیاب  - کیفیت :  نو ؛ واجد فرمان

مروری بر کتاب 

مصور - تعدادی رنگی

مبتنی بر آثار اوستائی ،فارسی باستان ،پهلوی ،پارتی ،سغدی 

داستان‎هایی که در این کتاب گرد آمده، داستان‎ های کهن‎ سال ایران باستان است که از روزگار قدیم به یادگار مانده. اصل این داستان‎ ها به زبان‎ هایی است که امروز دیگر رایج نیستند و مدت ‎ها است مردم ایران آن‎ها را تَرک گفته ‎اند.فردوسی و برخی گویندگان دیگر، پاره‎ ای از این داستان‎ ها را از آسیب زمان نگاه داشتند و یاد دلاوران و شاهان ایران کهن را در آثار گرانمایه‎ ی خویش پایدار ساختند. به ‎خصوص شاهنامه که شور ایران‎ دوستی و شوق دلیری در شعر بلندش نهفته است، سالیان دراز ما را در حفظ داستان‎ های کهن و یاد پدران و نیاکان خویش یاری کرده است.

اما داستان‎ های ایران باستان، محدود به داستان‎ های شاهنامه، یا آن‎چه در کتاب‎ های تاریخ فارسی و عربی آورده ‎اند، نیست. در آثار کهن ایران، افسانه‎ ها و داستان‎ های دلکش بسیار هست که تاکنون، ما به‎ سبب غفلت از فرهنگ ایران باستان، از آن‎ها بی‎ خبر مانده ‎ایم.

آن‎چه در این کتاب گرد آمده، عموماً از زبان‎ های باستانی ایران، مانند اوستایی و فارسی باستان و پهلوی و سُغدی و پارتی گرفته شده و در آثار مختلف پراکنده است. قسمتی از این داستان‎ ها از اوستا، که کتاب مقدس زردشتیان و کهن‎ ترین کتاب ایران است، ترجمه شده.

برخی دیگر از داستان‎ های این کتاب از آثار پهلوی گرفته شده. زبان پهلوی، زبانی است که پیش از اسلام در روزگار ساسانیان در ایران رایج بود و صورت کهن ‎تری از فارسی امروز به‎ شمار می‎رود. گذشته از اوستا و آثار زبان پهلوی، در این کتاب از منابع دیگری مانند کتیبه‎ های شاهان هخامنشی و آثار سُغدی و قطعات پارتی و آثار مورخان اسلامی و تاریخ هرودوت استفاده شده.

هرچند این کتاب «داستان‎های ایران باستان» نامیده شده، خواننده‎ ی زیرک درخواهد یافت که آن‎چه امروز در نظر ما افسانه می‎ نماید در دیده‎ی  بسیاری از صاحبان این افسانه ‎ها حقیقت می ‎نموده. هیچ افسانه‎ ای از حقیقت خالی نیست. در روزگار قدیم، مردم بسیاری از تجارب و اندیشه‎ های خود را به زبان افسانه بیان می‎ کردند. در داستان‎ های این کتاب نیز کسی که اهل پرسش و کنجکاوی است، بیانی از تجارب و اندیشه‎ ها و آرزوهای مردمان بسیار قدیم این سرزمین کهن‎سال خواهد یافت. صاحب‎نظران همیشه می‎ توانند در پس ظاهر افسانه و داستان، نشانی از تصور آدمی از حقایق عالم و احوال درونی انسان بیابند.

مطالب این کتاب همه مستقیماً از زبان‎ های اصلی گرفته شده. در نقل و ترجمه ‎ی داستان‎ ها کوشیدم چندان که ممکن است از متن اصلی پیروی کنم تا عبارات فارسی نمودار شیوه‎ ای باشد که در اصل این داستان‎ ها به کار رفته و خواننده بتواند تصوری از چگونگی بیان این داستان‎ ها در زبان‎ های باستانی حاصل کند.امیدوارم کوششی که در گرد آوردن این داستان‎ ها به کار رفته، مقدمه‎ ی آشنایی بیشتری برای جوانان و دانش‎جویان با آثار ایران باستان شود.»


فهرست

یک - آرش کمانگیر از متن اوستایی، تشتر یشت و آثار الباقیه بیرونی
دو - هرمزد و اهریمن از متن پهلوی، بند هشن بزرگ
سه - داستان جمشید از متن اوستایی، وندیداد فصل دوم
چهار - فرشته باران و دیو خشکی، از متن اوستایی تشتر یشت، متن پهلوی
پنج - فره ایزدی، از متن اوستایی زامیاد یشت
شش - زادن زرتشت، از متن پهلوی دینکرت
هفت - داستان آفرینش، از متن های پهلوی و پارتی مانوی
هشت - جنگ رستم با دیوان، از متن سغدی
نه - زریر و ارجاسب، از متن پهلوی یادگار زریران
ده - داریوش بزرگ و گوماتا، از متن پارسی باستان، کتیبه داریوش در بیستون و تاریخ هرودوت کتاب سوم
یازده - اردشیر بابکان، از متن پهلوی، کارنامک اردشیر پاپگان