خیام و ترانه ها

خیام و ترانه ها

نویسنده: مسعود خیام
ناشر: فکر روز
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 254
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1379 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

عمر خیام در سال 1048 میلادی در نیشابور به دنیا آمد. یکی از بزرگ‌ترین دانش‌مندان جامع‌الاطراف این سرزمین است. در این کتاب پرتو مختصری به مقامات این کوه سر به فلک کشیده در زمینه‌های ریاضیات – نجوم – موسیقی و فلسفه تابانده سپس به رباعیات شاعر بزرگ پرداخته است.

آغاز کتاب سال شمار زندگی خیام است که پس از آن علاوه بر شرح زندگی او آثار خیام معرفی شده است. عمر خیام در سال 1048 میلادی در نیشابور به دنیا آمد. یکی از بزرگ‌ترین دانش‌مندان جامع‌الاطراف این سرزمین است. در این کتاب پرتو مختصری به مقامات این کوه سر به فلک کشیده در زمینه‌های ریاضیات – نجوم – موسیقی و فلسفه تابانده سپس به رباعیات شاعر بزرگ پرداخته است.در انتهای کتاب نیز چند رباعی خیام به چاپ رسیده است.

خیام و ترانه ها از چه کسی سخن می گوید؟

کسى که بزرگ‌ترین منجم سده‌هاى میانه جهان است. بزرگ‌ترین ریاضى‌دان روزگار خویش است. در سرزمین زبان مادرى یکى از پنج شاعر بزرگ است.کسى که در موردش جز از لابه‌لاى پرده‌هاى مبهم مه هیچ نمى‌دانیم.کسى که دُرّ یگانه نیشابور است. نیشابورى که به خاطر مهاجرت دانش‌مندان سراسر گیتى مرکزیت فرهنگى داشت و خیل دانش‌جویان از دورترین نقاط مغرب و مشرق به این شهر جذب مى‌شد. و در مورد کتاب‌خانه‌هاى شهرش حرف‌هاى حیرت‌انگیز مى‌زنند. که اکنون همه کتاب‌هاى شهرش از بین رفته. هم‌راه با شهرش دچار ظلم تاریخى شده. ظلم تاریخى به کنار دچار سوء تفاهم تاریخى شده.

به راستى در مورد چه کسى صحبت مى‌کنیم؟ کسى که در دوران سقوط آل بویه و ظهور سلاجقه زیسته. در روزگارش جنگ‌هاى صلیبى شروع شده. مسلمان‌هائى که مى‌خواستند بلاد کفر را مسلمان کنند طبیعى است با بلاد خود چه مى‌کنند. که در زمانه‌اش ظهور و قدرت باطنیه و قرامطه مشهود است. در طول حیاتش نخستین حکومت اسماعیلیه در ایران تشکیل شد. در عصر عظمتى زیست که مرزهاى ایران از حدود چین تا شام شامل هند و یمن بود.
در باب شهرتش بارها نوشته شده شاعری که:

به عنوان حاذق‌ترین پزشک روزگار براى معالجه سلاطین مقتدر سلجوقى به دربار مى‌رفت. معالجه‌اش روى سنجر سلجوقى معروف است.ستاره‌خوانى را از جنبه‌هاى نامطلوب شغل خویش مى‌شمرد. به ندرت پیش‌گوئى مى‌کرد اما به شهادت تواریخ هم‌واره پیش‌گوئى‌هایش درست از آبدر مى‌آمد.

در اهمیت پرداختن به او و به ریاضیات قدیم این‌جا هرچه بگوئیم کم گفته‌ایم. شناسائى‌اش لااقل سه فایده عمده دارد. اول استفاده تاریخى و شناسائى گذشته ما و بخشى از آن‌چه بر سرمان آمده. دوم نمایش مقام ریاضیات و نجوم ایران در جریان علم جهان. سوم کمک به انتخاب و تصحیح رباعیات که در هزار سال گذشته نو مانده به درد خورده ظاهرا هزار سال دیگر هم کاربرد خواهد داشت.

کسى که یک شخص نیست. یک اندیشگى است. اندیشگى ایرانى. که راز بقاى ملت قدیمى ماست. اندیشگى ملتى که هنوز هم زنده است گاه نیز مى‌خندد.ابر رندى واقعى است. یک سوپر انتلکتوئل که هنوز با یک چشم مى‌خندد و مى‌خنداند و با دیگر چشم مى‌گرید و مى‌گریاند. که چون ژانوس – از آن سو – نمایش‌گر مظالم و مصائبى است که بر ما رفته است و امروز متجاوز از چند هزار رباعى به نام اوست. که ملتى به نامش ترانه مى‌سراید. ملتى به نامش سکه زده است.

پناه رندان زمانه است. نمایش‌گر آمال ملى است.تقریبا متعلق به ده قرن پیش است اما معاصر به نظر مى‌رسد. ازلى است. ابدى است. باستانى است. نماد روح این ملت است. برخورد ملى ما با شکست را نمایش مى‌دهد.هم‌چون انسانى مسلط و مجهز به علم همه چیز را به خوبى مى‌بیند. بیش از همه زجر مى‌کشد. اما باقى مى‌ماند. و باقى مى‌ماناند!