خلیج فارس و کانال سوئز

خلیج فارس و کانال سوئز

نویسنده: هانری لابروس
ترجمه و تلخیص: محمود خواجه نوری
ناشر: دانشگاه تهران
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 190
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1352  - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو ؛ لبه جلد و صفحات کتاب رد زردی مختصری دارد

مروری بر کتاب

مصور - نقشه

مشکلات سیاسی خاورمیانه که عملا سرآغاز آنها پس از جنگ جهانی دوم است حائز چنان اهمیتی شده اند که بسیاری از مسائل جهانی مهم دیگر را تحت الشعاع قرار داده اند. بحران روابط اعراب و اسرائیل که یکی از نتایج آن بسته شدن کانال سوئز است منبع و منشاء مهم این مشکلات به شمار میرود ولی به موازات آن مسائل دیگری نیز مطرح می باشد که توجه به آنها ضروری است.

به علت وجود منابع عظیم و سرشار نفت در نواحی مجاور خلیج فارس، اهمیت استراتژیکی کانال سوئز و اقیانوس هند و وجه ارتباط آن دو یعنی دریای سرخ و برخورد سیاست قدرت های بزرگ و رقابت آنها، در این قسمت از جهان وضع حساسی بوجود آمده است که تجزیه و تحلیل آن جهت بدست آوردن راه حل عملی و منطقی کمال لزوم را دارد.

«داریوش بزرگ، پادشاه بزرگ ایران از خاندان هخامنشی هنگامی که می‌خواست بخش‌های باختری و خاوری شاهنشاهی خود را با یک راه آبی به هم بپیوندد، باید به آشکار کردن (کشف) راه‌های آبی ناشناخته دست می‌زد. از این روی به «اسکولاکس کاریایی» اهل کاریاندا، فرمان داد با چند کشتی جنگی پارسی سراسر کرانه‌های دریایی شاهنشاهی ایران را شناسایی کند و در این‌باره گزارش دهد.

اسکولاکس از شهر گنداره –در خاور افغانستان امروزی- سفر خود را آغاز کرد. او رود کابل را در مسیرش به سوی خاور تا پیوستن به سند راند و از آن پس بر روی سند، رو به جنوب، خود را به اقیانوس هند رساند. وی با رسیدن به اقیانوس هند، در حالی که به سوی باختر می‌راند، کرانه‌های خلیج فارس تا «بندر کاریایی» در بنیشو (در نزدیکی خرمشهر کنونی) را بررسی کرد. او پس از این، دلیرانه آغاز به دور زدن دریاییِ شبه جزیرهٔ عربستان کرد، تا پس از سی ماه به «سوئز» کنونی رسید. اسکولاکس گزارش‌های کار خود را پس از بازگشت از مصر به داریوش بزرگ داد.»

داریوش بزرگ به دلیل اهمیت راه دریایی میان مصر و ایران دستور ساخت آبراهی میان دریای سرخ و دریای مدیترانه را از راه نیل در اواخر سدهٔ ششم پیش از میلاد داد تا کشتی‌های ایرانی بتوانند به راحتی از آن عبور کنند. سرپرستی ساخت این آبراه را مهندس «ارتاخه» از مهندسان ایرانی عصر هخامنشی به عهده داشت.

با این حال آبراهی که داریوش در آن زمان حفر کرد با آبراه کنونی که به دست «مون فردیناند او سپس» در سال ۱۸۶۹ میلادی حفر شد، اختلاف‌هایی دارد. چراکه آبراه داریوش بر خلاف آبراه کنونی قدری بالاتر از بوباستیس شروع می‌شد و به نیل و در نهایت به دریای سرخ می‌پیوست، در حالی که آبراه کنونی از پرت سعید آغاز، و به خلیج سوئز ختم می‌شود.

وی لوحه‌ای سنگی با خطوط میخی پارسی، عیلامی، بابلی و مصری را به یادمان گذاشت:

منم داریوش، شاه شاهان، شاه کشورهایی که تمام نژادها مسکون است. شاه این سرزمین بزرگ تا آن دورها، پسر ویشتاسب هخامنشی… من پارسی هستم و به همراهی پارسیان مصر را گرفتم، امر کردم این کانال را بکنند از «پی‌رو» نیل که از مصر جاری است تا دریایی که از پارس بدان روند. این آبراه کنده شد چنان‌که فرمان دادم و کشتی‌ها از مصر بوسیلهٔ این کانال به‌سوی پارس روانه شدند چنان‌که ارادهٔ من بود.

کانال سوئز، آب‌راهی ساختگی در مصر به درازای ۱۹۲ کیلومتر است که دریای مدیترانه را به دریای سرخ پیوند می‌دهد.احداث کانال سوئز پس از یک‌دهه و در سال ۱۸۶۹ خاتمه یافت. این کانال در غرب صحرای سینا و شمال شرق کشور مصر واقع شده‌است. آبراه سوئز به عنوان میان‌بُری برای کشتی‌ها و قایق‌هایی که از بندرهای قارهٔ اروپا و آمریکا به سمت بندرهای جنوب شرق آسیا، شرق آفریقا و قارهٔ اقیانوسیه دررفت‌وآمد هستند، ساخته شده‌است تا ناچار به دور زدن قارهٔ آفریقا یا انتقال زمینی بارها نباشند. کانال سوئز سریع‌ترین مسیر کشتی‌رانی بین اروپا و آسیا‌ست....