خلیج فارس

خلیج فارس

نویسنده: اقبال یغمائی
ناشر: وزارت فرهنگ و هنر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 150
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1352 - دوره چاپ: 1 

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو ؛ واجد تصویر محمدرضا شاه ؛ لبه عطف جسب خوردگی مختصری دارد

مروری بر کتاب 

مصور

از چهار قرن پیش دریانوردان پرتغالی و پس از آنان بازرگانان هلندی و انگلیسی و فرانسوی سخت کوشش داشتند تا تجارت خلیج فارس را در انحصار خود گیرند و برای تامین این منظور رقبا را از میدان برانند و خود بر خلیج استیلا یابند.در خلیج فارس جزیره،بندر،یا حتی قطعه ای از آب های آن نیست که در سالنامه های انگلیسی،راجع به آن،واقعه ای غم انگیز و حاکی از دلاوری ساکنان آن ذکر نشده باشد.برای مثال،در جزیره قشم،ویلیام بافین،کاشف خوربافین،آرمیده است.

هم چنین در دیگر بنادر کرانه های شمالی و جنوبی خلیج فارس چون هرموز،بندرعباس،باسعیدو،بوشهر و...مدفن تاجران و بازرگانانی از اقصی نقاط جهان و بیست نسل از دریانوردان و نظامیان انگلیسی و هندی قرار دارد.برهمین اساس،احساس می کنم که به جای پرداختن به اوضاع جغرافیایی و دیگر پدیده های خلیج فارس،لازم است،بدون عذرخواهی،موضوع تاریخ آن را که برای من نیز مناسب تراست و دل بستگی هایی به آن پیدا کردم، دنبال کنم؛چرا که بیش از پانزده سال در این سرزمین ها زندگی کرده ودل بستگی های مرا تنها کسانی می توانند درک کنند که سال ها در این سرزمین های باستانی،با مردمانی اصیل،زیسته اند.

ممکن است گفته شود که تاریخ جغرافیایی خلیج فارس از دوره دوم زمین شناسی شروع شده است؛زمانی که رشته کوه های زاگرس،ازیک طرف،وسرزمین های مرتفع شبه جزیره عربستان از درون دریای کرتاسیوس،ازطرف دیگر،سربرآوردند.اما دریای عمان را باید بسیار قدیمی ترازخلیج فارس دانست؛ چرا که طی یکی از دوره های بسیار قدیمی تاریخ زمین که زمان آن مشخص نیست مناطق جنوبی شبه جزیره عربستان پیش از دیگر نواحی آن سر از آب ها برآوردند،زیرا خشکی هایی که درمعرض بادهای گرم آن دوران قرار داشته اند رنگی سیاه به خود گرفته اند.

این سرزمین ها از سرزمین های شرقی دیگر قدیمی ترند،به جز ارتفاعات دراویدیا هرگز به این نواحی آب نرسیده است.رأس مسندم،درآغاز،خلیج عمان و اقیانوس هند را از خلیج فارس،که درآن زمان به مدیترانه متصل بود،جدا می کرد تا اینکه دردوره میوسن شبه جزیره عربستان سربرآورد و خلیج فارس به دریاچه ای درونگان تبدیل شد.پس از آن، در دوره ای که تاریخ آن معلوم نیست،اتفاق دیگری افتاد؛دماغه مسندم اندکی فروکش کرد که باعث پیوستن خلیج فارس به اقیانوس شرقی شد.

دوره های متوالی سپری شد و سرانجام انسان پدیدار گشت.انسان های حامی نژاد از افریقا به این نواحی آمدند.احتمالا دراویدیان در سواحل بلوچستان مستقر شدند و در دوره های بعدی نژاد های آریایی در شمال خلیج فارس نمایان شدند.طی همین مدت،قبایل سامی در سواحل غرب و شمال ساکن شدند؛اما آنها بیشتر مستعمره دیگران بودند تا فتح یا حاکم این نواحی.اولین مدارکی که ما را در بررسی فعالیت های انسانی راهنمایی می کند،مربوط به امور تجاری است.در"موزه بریتانیایی"، لوحه ای ازشهر اور متعلق به کلده(درنزدیکی بصره کنونی)،وجود دارد که مربوط به حدود 2000 ق.م است وموضوع آن سفر دریایی از دیلمون به اور است.