خلاصه شرح تعرف

خلاصه شرح تعرف

مترجم: احمدعلی رجایی
ناشر: بنیاد فرهنگ ایران
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 586
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1349 - دوره چاپ: 1 

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو ؛ فرمان دارد

مروری بر کتاب

بر اساس نسخه منحصر به فرد مورخ ۷۱۳ هجری قمری

این کتاب منعکس کننده عرفان زاهدانه (عقاید متشرعانه مبتنی بر مذهب اهل سنت ) در اوایل پیدایی تصوف اسلامی است .کلاباذی بعد از واقعه قتل حلاج (متوفی 309)، در دوره ای که فقها و دینداران بشدت با صوفیان مبارزه می کردند، برای دفاع از آنان این اثر را تألیف کرد .او در مقدمه این کتاب از اوصاف صوفیان حقیقی و بر افتادن راه و رسم آنان ، بی رغبتی مردم به معرفت ، بر چیده شدن بساط حقیقت ، و دعویهای پوچ و بی اساس مدعیان تصوف سخن به میان آورده و گفته است که اینان بدعتهایی در تصوف گذاشته و نسبتهای نادرستی به آن داده اند.

او توضیح داده که بر آن است تا با تدوین کتابش در بیان طریقت و سیرت مشایخ نامدار تصوف ، اسباب آشنایی سالکان را با تصوف فراهم آورد و ازینرو آن را التعرف لمذهب اهل التصوف نامیده است .کلاباذی ، همانطور که خودش اشاره کرده ، در تدوین این اثر از سخنان و آثار صوفیان پیش از خود بهره برده اما نام این آثار را ذکر نکرده است .

التعرف شامل یک مقدمه و 75 باب است که از آن میان مفصلترین بابها، باب پنجاه ونهم در موضوع فنا و بقا و باب بیست وششم در باره کرامات اولیاست .مؤلف در باب اول به توضیح اقوال بزرگان صوفیه در باره وجه تسمیه صوفیه پرداخته است .در باب سوم و چهارم ، از صوفیانی نام برده است که رسایلی در باره «علم اشاره و علم معاملات » نگاشته بوده اند.

بابهای پنجم تا سی ام ، جز باب بیست وششم ، به مباحث اعتقادی و کلامی ــ از جمله توحید و اسما و صفات و کلام الاهی ، رؤیت ، خلق افعال ، استطاعت ، قدر و جبر ــ با نظرگاه اشعری اختصاص دارد.در بابهای سی ویکم تا سی وچهارم ، در باره علم تصوف و ماهیت و شروط تصوف و نیز خواطر مطالبی آمده است . در بابهای سی وپنجم تا پنجاه ونهم ، سخنان بزرگان صوفیه در باره مقامات اهل سلوک ، از توبه و زهد و صبر و فقر و تواضع و خوف و تقوا و اخلاص تا فنا و بقا، نقل شده است .

بابهای شصتم تا هفتادوپنجم به بررسی معارف صوفیان همچون معرفت و صفات عارف و مرید و مجاهدت و شرح جنبه هایی از اخلاق و رفتار صوفیان و ذکر موهبتهای خاص و عنایات خداوند اختصاص یافته است .در بخش آخر کتاب (باب هفتادوپنجم ) سماع از نظر عرفا تبیین شده است .