خلاصه زندگینامه علمی دانشوران

خلاصه زندگینامه علمی دانشوران

نویسنده: احمد بیرشک
ناشر: علمی و فرهنگی - بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 1131
اندازه کتاب: رحلی گالینگور - سال انتشار: 1374 - دوره چاپ: 1

کیفیت : درحد نو _ نو

مروری بر کتاب

اين اثر ترجمه‌اي است از Dictionary of Scientific Biography (نيويورك، 1981) كه شرح حال، آثار و نظريات علمي بيش از شش‌هزار دانشمند از سراسر جهان را در رشته‌هاي مختلف علمي نظير اخترشناسي، پزشكي، رياضيات و... دربر دارد. در آخر هر مقاله نيز كتاب‌شناسي جامعي آمده است كه اطلاعات بيشتري در مورد آثار صاحب‌ مقاله به خواننده عرضه مي‌كند...

 کتاب حاضر صورت خلاصه شده‌ای است از مجموعه‌ای بیست جلدی، که شرح زندگی و کوشش‌های علمی حدود پنج‌هزار دانشمند در سراسر جهان را از آغاز تاریخ علم تا دوران کنونی در بر می‌گیرد. از مجموعه مفصل؛ تا این زمان فقط چهار جلد به فارسی ترجمه و منتشر شده است و از این رو تا هنگامی که تمامی آن گنجینه ارزشمند در دسترس جویندگان دانش قرار نگرفته است، شاید بتوان از چکیده آن مجموعه در این کتاب خلاصه بهره‌ای برگرفت.

 «زندگینامه علمی دانشوران به نیت آن به‌وجود آمده است که از راه مقاله‌هایی درباره زندگی حرفه‌ای دانشمندان، اطلاعات موثق در دسترس دوستداران علم قرار داده شود»در دیباچه، ضمن معرفی اصل اثر و ترجمه آن و نیز بیان برخی از ویژگی‌های کتاب، به این نکته اشاره شده است که در اصل اثر، علاوه بر ترجمه‌های احوال دانشمندان، چند رساله با عنوان‌های «اخترشناسی ریاضی در هند»، «آدمی و طبیعت در تمدن بین‌النهرین»، «ریاضیات و اخترشناسی در بین‌النهرین»، «ریاضیات مصر باستان»، «اخترشناسی و اختر بینی و محاسبات تقویمی در مصر»، «تفکر علمی در ژاپن» و «شمار و حساب اخترشناسی تقویمی قوم مایا» چاپ شده است که هرچند در اصل اثر در جلد پانزدهم قرار داده شده‌اند، ترجمه آنها به تدریج و به موازات جزوه‌های «زندگینامه علمی دانشوران»، در دسترس خوانندگان فارسی زبان، گذاشته خواهد شد.

دیکشنری «سایتنیفیک بایوگرافی»، اثری است در 16 جلد که در آخرین چاپ، هر دو جلد آن در یک مجلد صحافی شده و همه اثر، در هشت مجلد در دسترس خواننده قرار گرفته است. این کتاب، مشتمل است بر شرح حال و آثار و نظرهای علمی بیش از شش هزار دانشمند از سراسر جهان، در رشته‌های مختلف. در آخر هر مقاله «کتابشناسی» جامعی مرکب از دو قسمت «کارهای اصلی» و «خواندنی‌های فرعی» آمده است که اطلاع کافی درباره آثار صاحب مقاله و آثار وابسته به او، به خواننده می‌دهد. «کتابشناسی»ها برای خواننده پژوهنده، از اهمیت بسیار برخوردار است .

در کتاب حاضر، سعی شده است در مورد دانشمندان ایران، به‌طور اخص و دانشمندان اسلامی، به‌طور اعم، تا جایی که میسر باشد، «کتابشناسی فارسی» به آخر کتابشناسی مربوط به مقاله آنان، آورده شود .از جنبه‌های بسیار سودمند و آموزنده اصل اثر، فهرست آن است که با توجه به آن، خواننده می‌تواند سیر موضوع‌های علمی را در سراسر تاریخ علم، دنبال کند؛ مثلاً وقتی که در فهرست، به عنوان آسیب‌شناسی (پاتولوژی) مراجعه شود، به بررسی سرگذشت این شاخه علمی در یونان باستان، رم قدیم، سده‌های میانه اسلامی، سده‌های میانه لاتینی، دوره تجدد علمی و هنری (رنسانس)، اوایل و اواخر سده‌های هفدهم و هجدهم، اوایل، اواسط و اواخر سده نوزدهم و سده بیستم، راهنمایی شود.در انتخاب دانشمندان برای درج در اثر اصلی- چنان‌که شیوه درست علمی است- توجه به ارزش علمی کار و خود آنان بوده و کشوری که از آن برخاسته بوده‌اند و ملیت و کیش آنان، تأثیری نداشته است.