ختم الغرایب ؛ تحفه العراقین ؛ متن کامل

ختم الغرایب ؛ تحفه العراقین

نویسنده: افضل الدین خاقانی شروانی
به کوشش: یوسف عالی عباس آباد
ناشر: سخن
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 700
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1386 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

خاقاني شرواني که ميان سالهاي 520 تا 595 مي زيست، سفرنامه منظومي دارد که از طريق عراق عازم حج شده و براي امکان مختلف و اشخاص متفاوت و مسير و ديدگاه هاي عرفاني خود، اشعاري سروده است. اين سفرنامه که به تحفة العراقين شناخته مي شود، بارها چاپ شده و شرح هايي هم براي آن نوشته شده است. چاپ معروف آن از يحيي قريب است که با 9 نسخه مقابله و چاپ شده است.

جز این، نام منظومه در این نسخه، ختم‌الغرایب است به صراحت نه تحفه العراقین. این نسخه برای خزانه‌ی یکی از ملوک مقتدر ناحیه‌ی روم نوشته شده و اگرچه مزین و مذهب نیست، اما از نظر شیوه‌ی کتابت خاص آن منطقه و نیز از نظر آگاه شدن بر پیشینه‌ی قلمرو زبان فارسی در آن دیار برای ایرانیان جنبه‌ی تاریخی و فرهنگی دارد و نشانی است گویا از رواج زبان فارسی و ادبیات درخشان آن در آناطولی و در دربارهای ملوک آن صحفات".

نکهت حور است یا هوای صفاهان
جبهت جوز است یا لقای صفاهان

دولت و ملت جنابه زاد چو جوزا
مارد بخت یگانه زای صفاهان

چون زر جوزائی اختران سپهرند
سخته به میزان از کیای صفاهان

بلکه چو جوزا جناب برد به رفعت
خاک جناب ارم نمای صفاهان

بلکه چو جوزا دو میوه‌اند جنابه
عرش و جناب جهان‌گشای صفاهان

ز آ، نفس استوی زنند علی‌العرش
کز بر عرش آمد استوای صفاهان

خاک صفاهان نهال پرور سدره است
سدرهٔ توحید منتهای صفاهان

دیدهٔ خورشید چشم درد همی داشت
از حسد خاک سرمه زای صفاهان

لاجرم اینک برای دیدهٔ خورشید
دست مسیح است سرمه سای صفاهان

چرخ نبینی که هست هاون سرمه
رنگ گرفته ز سرمه‌های صفاهان ...