خانواده و کودکان دشوار

نویسنده: علی قائمی
ناشر: امیری
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 360
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1369 - دوره چاپ: 1

کیفیت : در حد نو

مروری بر کتاب 

کودکان ناآرام آن دسته از کودکانی هستند که معمولا به تلاش‌های مادر از قبیل لالایی، نوازش و غیره که در جهت آرام کردن وی انجام شده، پاسخ نمی‌دهند و از آنان با عنوان «بچه‌های دشوار» یاد می‌شود. والدین کودکان دشوار باید برای تربیت کودک خود به روش‌های جدیدی متوسل شوند؛ زیرا در غیراین صورت ممکن است راه برای واکنش‌های پرخاشگرانه بیشتر کودک فراهم شود؛ در نتیجه اگر والدین آگاه و مسلط به حفظ امور نباشند به آشفتگی‌های روانی و رفتاری کودک خود دامن زده و در نتیجه میزان پرخاشگری وی روز به روز افزایش می‌یابد. عدم آگاهی پدر و مادر در نحوه ارتباط موثر و صحیح با این دسته از کودکان، می‌تواند باعث بروز چندین اختلال دیگر و یا حتی بیش‌فعالی در کودک شود و این اختلالات زمینه را برای وخیم شدن اوضاع کودک در بزرگسالی فراهم می‌کند.

...برخی رفتارها از قبیل ضربه زدن، جیغ زدن، و حتی گاز گرفتن برای یک کودک یک تادو ساله چندان غیر طبیعی به نظر نمی رسد، اما برای کودکان بیش از دو سال این رفتارها طبیعی نیست؛ به همین دلیل برای داشتن فرزندانی سالم و رسیدن به جامعه‌ای آرام نیاز است رفتارهای پرخاشگرانه کودکان از سنین کودکی مورد توجه والدین قرار گیرد.

کودکان بدقلق هرچند که هر کدام در نوع خود منحصر به فرد هستند اما دارای یک سیستم عصبی رشد نایافته با هم مشترک هستند، به طوریکه به جزئی ترین استرس هم شدیدا واکنش نشان می دهند. این سیستم عصبی نارس، به نوبه خود این کودکان را نسبت به گروه وسیعی از مسائل یادگیری، اجتماعی، و هیجانی آسیب پذیر می کند.

کودکی که سرشت او طوری است که کارهای روزمره اش نامنظم است، کودک دشوار یا بد قلق نامیده می شود. کودک بد قلق تجربیات جدید را به کندی می پذیرد، و به صورت منفی و شدید واکنش نشان می دهد. مهمترین رفتارهایی که یک کودک دشوار از همان آغاز تولد علیرغم طبیعی بودن علائم حیاتی، فیزیولوژیکی و معیارهای رشد از خود نشان می دهد عبارتند از بی نظمی در برنامه ی خواب و بیداری، بی نظمی در اعمال تغذیه ای و دفعی، گریه کردن بیش از حد و بی دلیل یا به هر دلیل غیر قابل پیش بینی، مشکل در آرام شدن و کنترل پس از شروع گریه.

در کودکان دشوار یا بدقلق، لجبازی و بدخلقی بیش از کودکان دیگر مشاهده می شود. در دو مرحله رشدی یعنی دوره نوپایی و نوجوانی به طور طبیعی به دلیل رشد استقلال و شکل گیری شخصیت رفتارهای منفی گرایی مثل لجبازی و بدخلقی وجود دارد. به طور کلی علت های بدخلقی و لجبازی کودکان دشوار را می توان به صورت علل فردی، خانوادگی، و محیطی تقسیم بندی کرد. عوامل ژنتیک و هر عاملی که باعث صدمات خفیف مغزی در کودکان می شود از جمله وزن کم بدو تولد و صدمات مغزی را می تواند جزء عوامل محیطی، هماهنگی مزاج والدین و کودک است.

کودک بد قلق با داشتن مادر ی با حوصله و با تدبیر صحیح، رفتارهای مقبولی دارد، اما کودک بدقلق در مقابل مادری بی حوصله، دمدمی مزاج، و عصبی مشکلات عدیده رفتاری پیدا می کند. در مورد فاکتورهای خانواده مسائلی مانند منش افراد خانواده و در گیری عاطفی اعضا با هم  و به ارزشهای موجود در یک خانواده ربط دارد. معمولا کنترلهای خشن و غیر قابل انعطاف، در خانواده کودکان لجباز دیده می شود.

راههای کنترل خشم در خانواده نیز مهم است. توافق والدین بر سر حدود و ارائه ی آن به کودکان مهم است. والدین همفکر، با ثبات، و علاقمند مشکلات کمتری با کودکانشان دارند. شرکت اعضای خانواده در تنظیم مقررات و نحوه اجرای آن در خانواده، تشویق و تداوم در برنامه ها، پاداش و توجه ی مناسب به رفتار مطلوب نیز نقش مهمی دارد. والدینی که انتظارات خود را از کودکان پیگیری می کنند، معمولا به کودکانشان دستورات واضح، اختصاصی، و در حد توانایی شان ارائه می دهند. در مقابل دستورات مبهم والدین و عدم پیگیری آن، مشکلات کمتری را در کودکان ایجاد می کنند.