خاطرات سیاسی میرزا علی خان امین الدوله

خاطرات سیاسی میرزا علی خان امین الدوله

نويسنده: علی خان امین الدوله
به کوشش: حافظ فرمانفرمائیان
ناشر: کتابهای ایرانیان
زبان كتاب: فارسي
تعداد صفحه: 321
اندازه كتاب: وزیری - سال انتشار: 1341 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : در حد نو

مروری بر کتاب 

«خاطرات سياسي امين الدوله» به كوشش فرمانفرمائيان و زير نظر ايرج افشار يكي از ارزشمندترين مجموعه هاي خاطرات سياسي و از اسناد مهم تاريخ قاجاريه است.حضور مستقيم نويسنده در متن بسياري از وقايع و اشراف وي به حوادث و مسائل درون نظام حكومتي ناصرالدين شاه، مظفرالدين شاه و محمدعلي شاه به دليل تصدي مشاغل حساس و مهم در عهد دو پادشاه نخست به او امكان داده است تا بتواند به بسياري از مسائل پشت پرده زمانه خويش وقوف يابد.

در خاطرات وي گزارش هايي درباره مسائل دروني دستگاه حاكم، خلق و خوي شاه، درباريان، رقابت هاي ايشان، برخي تشكيلات دولتي و پاره اي مسائل اقتصادي، فساد اخلاقي شاه و درباريان مورد توجه قرار گرفته است.خاطرات سياسي امين الدوله به مانند آثاري از اين قبيل، طبعاً آلوده به غرض ورزي ها، بي دقتي ها گاه حاوي جعليات، ايراد تهمت و افترا به رقباي سياسي و ستايش هم مسلكان و همراهان است.اين اثر در كنار ضعف ها، حاوي گزارش ها و اطلاعات فراوان و منحصر به فردي است كه آن را در كنار منابع دست اول دوره قاجاريه قرار مي دهد.

علی‌خان امین‌الدوله فرزند محمد خان مجدالملک سینکی، در ۱۸ ذیقعده ۱۲۵۹ در تهران به دنیا آمد. پس از انجام تحصیلات معمول نزد پدر دانشمند و اصلاح‌طلب خود، به آموختن زبان فرانسوی و معلومات جدید پرداخت و نوشته‌های نویسندگان و دانشمندان غرب را مطالعه کرد در اوایل عهد ناصرالدین شاه منشی حضور بود و بیشتر رسائل شاه به قلم و انشای او تحریر می‌شد.

در سال ۱۲۹۰ لقب امین‌الملک و منصب وزارت رسائل به او داده شد. در همان اوقات ادارهٔ پست به او سپرده شد و یک سال بعد ضرابخانهٔ دولتی نیز به او واگذار گردید. در سال ۱۲۹۷ وزارت وظایف و اوقاف که شغل پدری‌اش بود به دیگر مشاغل او افزوده شد. در سال ۱۲۹۹ لقب امین‌الدوله گرفت، و در سال ۱۳۰۴ به ریاست مجلس وزرا و دارالشورای کبری انتخاب شد. 

در سفرهای ناصرالدین شاه به فرنگ، امین‌الدوله ملتزم رکاب بود، و شاه پس از بازگشت از سفر سوم فرنگ در سال ۱۳۰۶ قمری امر تدوین قانون را به عهدهٔ او گذاشت. امین‌الدوله یک کتابچهٔ قانون تنظیم کرد و فرمان اجرای آن صادر شد، اما حکومتیان از اجرای آن جلوگیری کردند. 

امین‌الدوله در سال ۱۳۱۳ در زمان صدراعظمی امین‌السلطان به پیشکاری آذربایجان منصوب شد، و این انتصاب در حکم تبعید او بود. در آنجا حاجی میرزا حسن رشدیه را که پس از هجوم روحانیان و بستن مدرسه رشدیه به قفقاز فرار کرده بود با تلگراف به تبریز خواست و به دست او دبستان باشکوهی بنیاد نهاد و همهٔ هزینه‌های آن را خود پرداخت کرد