خاطرات زندان

خاطرات زندان

نویسنده: شهرنوش پارسی پور
ناشر: باران سوئد
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 518
اندازه کتاب: رقعی گالینگور - سال انتشار: 1996 - دوره چاپ: 1 

کمیاب - کیفیت : در حد نو ؛ چاپ دیجیتال

مروری بر کتاب

شهرنوش پارسی‌پور در در شهر تهران، از مادری تهرانی و خانه‌دار و پدری شیرازی که قاضی دادگستری بود متولد شد. در رشتهٔ علوم اجتماعی در سال ۱۳۵۲ از دانشگاه تهران دانش‌آموخته شد و سپس تحصیل در دانشگاه سوربن در رشته زبان و فرهنگ چینی را دنبال کرد. پارسی‌پور در سال ۱۳۴۶ ازدواج کرد و در سال ۱۳۵۲ از همسرش جدا شد. او در سال ۱۳۵۹ به ایران بازگشت.

پارسی‌پور نویسندگی را از سیزده‌سالگی آغاز کرد و از شانزده‌سالگی داستان‌هایش با نام مستعار در گاهنامه‌های گوناگون به چاپ می‌رسید. نخستین رمان او «سگ و زمستان بلند» نام دارد که در تابستان ۱۳۵۳ کار نوشتن آن پایان یافت. پارسی‌پور همچنین در تلویزیون ملی ایران تهیه کننده برنامه «زنان روستایی» بود و در بهمن ۱۳۵۳ در اعتراض به اعدام خسرو گلسرخی و کرامت‌الله دانشیان، و دستگیری نویسندگانی مانند غلامحسین ساعدی، هوشنگ گلشیری، فریده لاشایی و پرویز زاهدی از تلویزیون استعفا داد. مدتی پس از استعفا او را بازداشت کردند و ۵۴ روز در زندان گذرانید.

پس از زندان به فکر مهاجرت به کانادا افتاد اما منصرف شد. بار دوم در مرداد ۱۳۶۰ با اینکه خود وابسته به هیچ سازمان سیاسی نبود، به خاطر همراه داشتن نشریات متعلق به برادرش در خودرو، هنگام ملاقات با خواهر زندانیش دستگیر شد و ۴ سال را در زندان به سر برد. از او تا به امروز دو مجموعه داستان تجربه‌های آزاد (۱۳۵۷، بازچاپ: باران در سوئد،۱۳۷۱) و آویزه‌های بلور (۱۳۵۶، بازچاپ: باران، ۱۳۷۱)، و رمان‌های سگ و زمستان بلند (۱۳۵۴)، طوبا و معنای شب (۱۳۶۸)، زنان بدون مردان (نشر نقره، بازچاپ: باران)، عقل آبی(باران، ۱۳۷۳)، بر بال باد نشستن (باران، ۱۳۸۱)، شیوا (باران، ۱۳۷۸)، آداب صرف چای در حضور گرگ(نشر تصویر در آمریکا، ۱۳۷۲)، و ماجراهای ساده و کوچک روح درخت (باران، ۱۳۷۸)؛ و همچنین خاطرات زندان (باران،۱۳۷۵) و داستانی برای کودکان با عنوان توپک قرمز منتشر شده است.

...پارسی‌پور در محدوده‌ی گروه‌بندی‌های سیاسی زندان قرار نمی‌گرفت. این عامل و نیز تجربه‌ی روشنفکری و نویسنده بودن به او این امکان را می‌دهد که در نوشتن خاطراتش نگاهی با فاصله به روابط درونی ما همبندی‌هایش داشته باشد. او به ما از بیرون می‌نگرد و نکاتی را در رفتار و حرکت‌های ما مشاهده می‌کند که چه بسا خود ما قادر به دیدنش نبودیم. این‌گونه فاصله که به‌کل متفاوت است از نوع فاصله‌ای که اکثریت زندانیان مثلاً با آن خانم مالک یا زن وزیر داشتند، باعث می‌شود که شهرنوش در نوشتن با دست بازتری عمل کند. این‌ها به روایت او از زندان ویژگی می‌دهد.

پارسی‌پور پیش از وارد شدن به خاطرات زندان دهه ۶۰، که محور کتاب «خاطرات زندان» را تشکیل می‌دهد، ما را با تحولات سیاسی و ادبی در قبل و بعد از انقلاب و همچنین با فعالیت‌های خودش در همین زمینه‌ها آشنا می‌کند. در سال ۱۳۵۳ در اعتراض به اعدام خسرو گلسرخی و کرامت دانشیان او از کارش در رادیو تلویزیون استعفا می‌دهد. این کار باعث دستگیری‌اش می‌شود و این اولین تجربه زندان شهرنوش است.

به جرم نویسنده بودن، او چهار بار زندانی می‌شود. دو بار آخر در اوائل دهه‌ی ۷۰ از اداره منکرات و زندان قصر بند مواد مخدر سردرمی‌آورد. دام‌های کثیفی برای بدنام کردن او سر راهش قرار می‌دهند. برای انتشار کتاب‌ها و ترجمه‌هایش و گذران زندگی با مشکلات عجیب و غریبی روبرو می‌شود. خاطرات این دوره‌ی شهرنوش شباهت عجیبی به رمان‌های میلان کوندرا دارد.

...بار دوم در مرداد ۱۳۶۰ با اینکه خود وابسته به هیچ سازمان سیاسی نبود، به خاطر همراه داشتن نشریات متعلق به برادرش در خودرو، هنگام ملاقات با خواهر زندانیش دستگیر شد و ۴ سال را در زندان به سر برد. پارسی پور پس از آزادی به کار ترجمه و تاسیس کتاب‌فروشی در یک زیرزمین در خیابان سنایی روی آورد. بعد از چاپ کتاب زنان بدون مردان، کمیته منکرات او را احضار کرد و درباره کتاب و اینکه چرا از بکارت نوشته‌است او را بازجویی و زندانی کردند. پس از آن بود که شهرنوش به آمریکا رفت.

شهرنوش پارسی‌پور اکنون مقیم ایالات متحده آمریکا است در مصاحبه‌ای که واکنش‌های بسیاری برانگیخت، پارسی‌پور عنوان کرد که با صیغه موافق است و اگر مردهایی هستند که ازاین قانون سوءاستفاده می‌کنند، مسئله‌ای دیگر است که باید جداگانه بررسی بشود.

...بعدتر با دیدن زنان زندانی این واحد به این نتیجه رسیدم که گروه سنتی تنها یک تعریف جنسی از زن دارد. این طور «زن ابزار جنسی است» یا همانطور که خودشان میگوییند «عورت است».اکنون زن ها را به دو بخش اکثریت و اقلیت تقسیم میکنند. اکثریت را آنقدر میزنند تا تمام روانش نابود شود. در این حال او را به عنوان کالایی به شوهر تحویل میدهند تا هم مرد را ارضاء کند...