خاطرات دکتر انور خامه ای

نویسنده: انور خامه ای
ناشر: هفته
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 1150
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1363 - دوره چاپ: 4 _ 1

کمیاب  - کیفیت : درحد نو ~ نو

مروری بر کتاب

جلد اول : پنجاه نفر ... و سه نفر

پنجاه وسه نفر ، گروهی سیاسی با گرایشهای مارکسیستی به رهبری دکتر تقی ارانی ؛ نیز معروف به گروه ارانی .نام این گروه از شمار اعضای آن گرفته شده است ، هر چند که پس از گذشت سالها هنوز هم شمار دقیق آنها مسجل نیست عده دیگری که با سران این گروه پیوستگیهایی داشته اند، یا به دام پلیس نیفتادند یا از این دام جستند.

به گفته یکی از اعضای گروه ، در دو ماه اول 1316 ش حدود 300 تن مورد سوءظن، تعقیب و بازجویی مأموران شهربانی رضاشاهی قرار گرفتند و عده زیادی با اعمال نفوذ و رشوه و اقدامات دیگر آزاد شدند ....شهربانی ایران گروهی را به اتهام تأسیس‌ فرقه‌ای اشتراکی بازداشت کرد که بعدا نقش مؤثری را در تاریخ معاصر کشور ما بازی‌ کردند.پیش از«پنجاه و سه نفر»،گروه‌های بزرگ‌تر یا کوچک‌تری به همین اتهام‌ بازداشت شده بودند،ولی هیچ‌کدام نتوانستند چنین نقشی داشته باشند،...

بنیادگزاران این گروه و در رأس آن‌ها،دکتر تقی ارانی،کمونیست،به‌ مفهومی که عملا در دنیا وجود داشت و با افشاگری‌هایی که در کنگره‌ی بیستم‌ حزب کمونیست شوروی صورت گرفت،از میان رفت،نبودند.آن‌ها نه ماهیت دولت‌ شوروی را به درستی می‌شناختند و نه به رابطه‌ی برتری و فروتری احزاب کمونیست‌ در کمینترن (بین الملل کمونیسم) آگاهی داشتند.حتا تفاوت میان مارکسیسم و مارکسیسم لنینیسم را تشخیص نمی‌دادند،چون آثار لنین را آن‌گونه که باید و شاید مطالعه و بررسی نکرده بودند.

این‌ها در هنگام تحصیل در آلمان و فرانسه،با نوشته‌های مارکس و انگلس آشنا شده و مجذوب و شیفته‌ی آن‌ها شده بودند و چون‌ در آن زمان احزاب کمونیست در این کشورها خود را یگانه وارث مارکس معرفی‌ می‌کردند و حزب‌های سوسیالیست یا سوسیال دموکرات را منحرف و اپورتونیست‌ (فرصت‌طلب)می‌نامیدند،کمونیسم را معادل و برابر مارکسیسم می‌پنداشتند.افزون بر این،این‌ها اختلاف میان کمینترن و بین الملل اول و دوم را درنیافته بودند و چنین‌ می‌پنداشتند که در درون کمینترن نیز مانند بین الملل اول یا بین الملل سوسیالیست، همه‌ی احزاب از کوچک و بزرگ دارای حق و رأی و تأثیر برابر می‌باشند.دکتر ارانی‌ این نظر و اعتقاد خود را در دفاعیات خویش در دادگاه نیز اظهار داشت....

جلد دوم : فرصت بزرگ از دست رفته 

روایت دست اول از اسرار تشکیلات فعالیت سیاسی و مبارزات دورنی حزب توده

حزب توده چگونه تشکیل شد
در تلاش معاش
گامهای نخستین حزب توده
چگونه حزب توده گسترش یافت
و...

جلد سوم از انشعاب تا کودتا

خاطرات این بخش مربوط به دوران مبارزات ملت ایران علیه شرکت استعمارگر نفت جنوب می باشد.انور خامه‌ای (زاده:۲۹ اسفند ۱۲۹۵ ) عضو گروه ۵۳ نفر و از اعضای اصلی و سردبیر روزنامه رهبر ارگان حزب توده بود.او در سال ۱۳۱۳ در دانشکده صنعتی در رشته مهندسی شیمی به تحصیل پرداخت. انور خامه‌ای در زمان دانشجویی با گروه ۵۳ نفر آشنا شد.در سال ۱۳۱۶ گروه ۵۳ نفر به اتهام توطئه و مرام اشتراکی بازداشت شدند درنتیجه او به شش سال زندان محکوم شد که در مهرماه ۱۳۲۰ با یک سال تخفیف از زندان آزاد شد.

در جریان ملی شدن صنعت نفت‌ سوسیال‌دموکراسی در ایران پس از شکوفایی و تحرک گسترده و متنوع در خلال نهضت‌ مشروطه،شکست‌هایی در سال‌های افول مشروطیت و بالاخره تحرکی دیگر در فاصله سال‌های جنگ‌ اول جهانی تا اعلان سلطنت پهلوی که نقطه پایانی بود بر هرگونه فعالیت آزاد سیاسی دوره‌ای از فترت را تجربه کرد که با توجه به چیرگی بلامنازع کمونیسم روسی بر این عرصه در سال‌های میان‌ دو جنگ،بعید به نظر می‌آمد که بتواند بار دیگر به عنوان یک حرکت مستقل حیات جدیدی را از سر گیرد.

در سال‌های نخست دهه 1320 نیز به رغم فروپاشی استبداد رضاشاهی و تحرکات سیاسی‌ جدیدی که در ایران آن روز آغاز شد.بنا به دلایلی و در راس این دلایل،تداوم چیرگی کمونیسم‌ روسی که اینک با اشغال ایران توسط متفقین از پشتیبانی مادی و نظامی قابل توجهی نیز برخوردار بوده،احتمال آن‌که در این وضعیت تغییری ایجاد شود کم بود.

ولی پی‌آمدهای ناشی از مداخلات آشکار روسیه شوروی در امور داخلی ایران که در خلال‌ طرح امتیازات نفت شمال و پی‌آمد آن یعنی ظهور و سقوط فرق دموکرات آذربایجان و کردستان به‌...

فهرست

حزب توده چگونه تشکیل شد
در تلاش معاش
گامهای نخستین حزب توده
چگونه حزب توده گسترش یافت و..