حواصل و بوتیمار

حواصل و بوتیمار

نویسنده: امیرحسین یزدگردی
به کوشش: اصغر دادبه
ناشر: دانشگاه تهران
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 580
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1371 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : نو ؛ جلد کتاب لک مختصری دارد

مروری بر کتاب

مصور - تعدادی گلاسه رنگی

بوتیمار یا غم‌خورک گونه‌ای پرندهٔ آبچر است از راسته پلیکان‌سانان ، خانوادهٔ حواصیلان. ویژگی اصل این پرنده که آن را از دیگر اعضای تیره حواصیلان متمایز می‌کند، گردن کوتاه‌تر آن است.

دو زیرگونه از بوتیمار در ایران به همین نام شهره‌اند که در سیستان و سواحل خزر به میان نیزارها و باتلاق‌ها به فصول پرباران می‌زیند. این دو عبارت‌اند از بوتیمار و بوتیمار کوچک. بوتیمار آهسته و به‌دشواری و در ارتفاعی کم پرواز می‌کند و گردن خود را هنگام پرواز جمع می‌کند و به هنگام خطر بی‌حرکت می‌ایستد و منقار خویش را به شکلی ویژه عمودی نگاه می‌دارد و به شکلی گوژپشتانه حرکت می‌کند یک نوع از بوتیمار در منطقه چمچمال استان کرمانشاه زندگی می‌کند که در زبان محلی به آن《واق》می‌گویند. وی رابطه نامأنوسی با انسان دارد و بیشتر از انسان دوری می‌جوید و صبح زود یا به هنگام غروب از نهانگاه خود بیرون می‌آید.
حَواصیل یا مرغ ماهی‌خوار پرنده‌ای است پابلند که در آب‌های شیرین یا آب‌های ساحلی زندگی می‌کند. حواصیل از راستهٔ لک‌لک‌سانان (Ciconiiformes)، خانوادهٔ حواصیلان (Ardeidae) است. 64 گونه حواصیل وجود دارد که برخی از آن‌ها بوتیمار یا غمخورک ، برخی حواصیل ، برخی گاوچرانک و برخی نیز قار نامیده می‌شوند. نام قار بیشتر برای آن دسته از حواصیل‌ها که پرهای سفید یا آراسته‌ای دارند به‌کار می‌رود.

تمام این پرندگان از جانوران کوچک روی زمین تغذیه می‌کنند. این پرندگان، در آسمان آهسته و بسیار زیبا پرواز می‌کنند. گرچه حواصیل‌ها با برخی پرندگان از دیگر خانواده‌ها از جمله درنا، اکراس و کفچه‌نوک همانندی دارند اما برعکس این پرندگان که هنگام پرواز گردن خود را به صورت کشیده و به سوی جلو می‌گیرند، حواصیل‌ها به هنگام پرواز گردنشان را بالا و به سوی عقب می‌گیرند. مانند اینکه یک s انگلیسی می سازد. لک‌لکها و حواصیل‌ها همانندی زیادی دارند. لک‌لک‌ها پرندگانی بلندقامت با پاهایی بلندند. حواصیل‌ها دریاچه‌ها را بیشتر ترجیح می‌دهند، در حالی که اکثر لک‌لک‌ها در میان چمنزارها و بوته‌ها گشت می‌زنند. برخی گونه‌های حواصیل به صورت گروهی در درخت‌ها آشیانه می‌سازند و برخی دیگر به‌ویژه بوتیمارها آشیانه‌هایی به صورت بستر در نیزارها می‌سازند.

در ایران سیزده گونه از سرده حواصیل شناسایی شده‌اند که نه گونه آن به صورت بومی و مهاجر عبوری در گیلان وجود دارند که هفت گونه آن در تالاب کرفستان شهرستان رودسر دیده شده‌است. حواصیل‌ها به استناد قانون شکار و صید و مصوبه شورای عالی محیط زیست از گونه‌های حمایت شده در ایران به شمار می‌آیند.