حماسه ؛ پدیده شناسی تطبیقی شعر پهلوانی

حماسه 

نویسنده: جلال خالقی مطلق
ناشر: مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 214
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1386 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

پدیده شناسی تطبیقی شعر پهلوانی

در این کتاب مؤلف در پانزده بخش به بررسی جلوه‌ها و کاربردهای مختلف شعر حماسه در نزد اهل قلم و ملل جهان پرداخته است. غفلتی که (به هر عنوان)م. بورا (M. BOWRA) محقق اروپایی در نشان دادن جایگاه شاهنامه و دیگر حماسه‌های ایرانی و فارسی در شعر حماسی کرده است دکتر خالقی در این کتاب به نحو شایسته جبران نموده.

از میان پژوهش هایی که درباره حماسه شده است، کتاب «شعر پهلوانی»، اثر C. M. Bowra که به زبان انگلیسی نوشته شده، از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخوردار است. او اگر چه در باب پدیده شناسی تطبیقی شعر پهلوانی در میان اقوام گوناگون و در زمان های مختلف، مسائل و مباحث متنوع و جالبی را مطرح کرده، اما از «شاهنامه» و دیگر حماسه های ایرانی و فارسی جز سه بار نام نبرده است.

به عقیده استاد «خالقی مطلق» این امر نه ناشی از عدم آگاهی Bowra از «شاهنامه»، بلکه ناشی از درک عمیق او از ویژگی برجسته این  حماسه در مقایسه با حماسه هایی است که او آنها را در کتابش بررسی کرده است. Bowra به درستی متوجه ناسازگاری «شاهنامه» و برخی حماسه های فارسی با تئوری حماسه های گفتاری – بدیهی (oral poetry)، که فرضیه مرکزی در تالیف کتابش بود، شده بود.

از این رو در پژوهش خود هوشیارانه دور «شاهنامه» و حماسه های فارسی را خط کشیده است. در کتاب حاضر، استاد «خالقی مطلق» ضمن ارائه چکیده نظریات Bowra در زمینه حماسه، به بررسی هم خوانی یا ناهم خوانی نظریات او با حماسه در ایران پرداخته و  ویژگی های حماسه های فارسی را بررسی کرده است.