حقیقت و آزادی

نویسنده: ریمون آرون
مترجم: مهرداد نورائی
ناشر: مروارید
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 208
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1382 - دوره چاپ: 1 

مروری بر کتاب 

ریمون آرون، فیلسوف جامعه شناس و روزنامه نگار بلند آوازه فرانسوی، نظاره گری متعهد بود. سالیان دراز به پژوهش در زمینه سیستم های سیاسی عصر حاضر پر داخت. این اثر او مقایسه ای است تحلیلی میان مفهوم آزادی سیاسی، آزادی فردی و آزادی اندیشه در جهان سوسیا لیسم و جهان غرب. بر پایه این بحث همواره مطرح، ریمون آرون پژوهش دیرینه خود در زمینه تمدن مدرن را پی می گیرد. 

آرون در میان جامعه شناسان دوره اول، مونتسکیو و توکویل را جامعه شناسانی مذهبی به شمار آورد و کنت و مارکس را جامعه شناسانی دانست که در تلاش برای جایگزینی علوم جدید اجتماعی به جای مذهب سنتی بودند. آگوست کنت صراحتا مذهب اجتماعی نوینی را در طی آثار خود معرفی کرد. نسل گردش قرن هم به نوشته آرون آرای خود را در پاسخ به مذهب، سنت دینی و نهادهای آیینی نگاشتند.

این رویکرد دینی در جامعه شناسانی چون توکویل که نهادینه شدن آزادی در امریکا را به علت پیوند آن با نهاد دین می دانست، یا ماکس وبر که برآمدن مدرنیسم را نهایتا در اصول آیین جدید پروتستانی جستجو می کرد به وضوح بیشتری مشهود است. کنت و دورکیم نیز از این جهت که تلاش می کردند آیینی علمی به جای مذاهب سنتی ارائه دهند به عقیده آرون اصول جامعه شناسی خود را در تقابل مستقیم با آیین های مذهبی ارائه نمودند. 

کتاب آرون در میانه شر و شور ایدئولوژیکی و سیاسی دوران جنگ سرد نوشته شد. در این دوران مارکسیستها بر صوری بودن و بی اهمیتی معنایی از آزادی که در جوامع صنعتی غرب وجود داشت تأکید می کردند. آرون می خواست اثبات کند که آزادی های موجود در این جوامع، با وجود صوری بودن (و نسبیت و جزئیت و آسیب پذیری)، واقعی و مؤثر است، حتی اگر آن گونه که مارکسیست ها می گویند، آزادی های واقعی نباشد. ریمون کلود فردیناند آرون جامعه شناس شهیر فرانسوی آثار متعددی از خود به جای گذاشته است اما در میان همه آنها، به کتاب حاضر وابستگی شدیدی داشته است. 

تفسیر آرون از آزادی در این کتاب، قابل تقسیم به دو بخش فلسفی یا بنیادین و تاریخی (یعنی متعلق به زمانه خود) می باشد و مهم است که این دو بخش با هم خلط نشوند. بخش تاریخی نظریه آزادی آرون، آئینه نمایش فضای جنگ سرد، رویارویی با رونق اندیشه مارکسیستی و کشاکش های ایدئولوژیک با روشنفکران چپ در دهه های ۱۹۵۰ تا ۱۹۷۰ میلادی است.

در این بخش تاریخی، آرون بر آزادی های صوری افراد و بر ضرورت جلوگیری از استبداد استدلال می کند و بر اهمیت احزاب ومبارزات حزبی ، شکل موجود مشارکت سیاسی، گروه های ذی نفوذ و همه اشکال یک دولت دموکراتیک و مشارکتی در غرب که در مقابل یک صورت بندی سیاسی نوع سوسیالیستی قرار می گیرد، تأکید می ورزد. 

آرون در میانه مجادلات قلمی با اندیشه وران جناح شوروی خود را لیبرال می نامد. اما روشن است که او تحت تأثیر فضای جنگ سرد و چالش گری شوروی علیه اردوگاه غرب و خلاصه تحت تأثیر شرایط تاریخی، خود را از سر تساهل لیبرال می نامند و منظور او از این اصطلاح چیزی بیشتر از بیان وابستگی اش به غرب و دوری اش از تجربه سیاسی ای در شرق که او آن را «رژیم های یک حزبی» می نامد، نیست.