حاج سیاح ؛ سفرنامه نویسی معلم اخلاق و واضع لغت

نویسنده: عبدالمحمد روح بخشان
ناشر: فرهنگستان زبان و ادب فارسی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 35
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1384 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : نو ؛ عطف کتاب سائیدگی مختصری دارد

مروری بر کتاب

ضمیمه 21 نامه فرهنگستان

... نیز با خود گفتم: سبحان الله ٬ حیوان وحشی مهربانی را می فهمد و با آدمـیزاد انس به هم می رساند٬ به خلف آدمیزاد که هر قدر بیشتر مهربانی ببیند زحمت و
اذیت زیادتر خواهد کرد.
عبدالمحمد روح بخشان

محمدعلی فرزند آقامحمدرضا محلتی٬ که به جهت کثرت سفر و سیاحت بـه «حـاج سیاح» معروف شده است٬ در سال ١٢٥٣ـق/ ١٨٣٦ـم مـتولد شـده و در سـال ١٣٠٤شمسی یعنی تقریبا در نودسالگی درگذشته است. سفرنامه او افزون بر ارزشی که از نظر یادداشت اوضاع آن روز کشورهای اروپا و آسیا دارد و در تدوین تاریخ آن کشورها حتی برای مورخان خود آن کشورها به کار می آید٬ حاوی فواید گوناـگون در زمـینه های مـتعدّ د است مـثل آداب و رسوم٬ اعتقادات٬ علوم و صنایع٬ پزشکی٬ تعلیم و تربیت٬ مباحث اجتماعی٬ مقوله های زبانی مثل امثال و جز آن٬ هم چنین موارد بسیاری از مـقایسه اوضـاع اروپـا بـا اوضـاع کشورهای آسیا مخصوصا ایران و طبعا دریـغها و دردهـای وی از بـابت عـقب ماندگی زادگاهش.

شناخت ریشه واژه ها و چگونگی راههای ورود آنها به زبان فارسی و به طـور کـلی بـه زبانهای ایرانی٬ از جهات گوناـگون٬ لزم و سودمند و آموزنده است؛ مثل در تدوین تاریخ صنایع و هنرها و پیشه ها٬ شناسایی مسائل و امور اجتماعی مخصوصا آداب و عادات و رسوم و سنن٬ تبیین چگونگی روابط تاریخی و فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی قومی با اقوام دیگر٬ روشن شدن تاریخ زبان و اجزای آن که در این گزارش مخصوصا مورد توجه است٬ و بسیار زمینه های دیگر ... که روشن شدن آنها گاه مایه حیرت مـی شود و حـتی باورنکردنی می نماید٬ چنان که در سی و چند سال پیش٬ یک روز که در ژنو به دیـدن شادروان استاد محمدعلی جمال زاده رفته بودم٬ ضمن صحبت از هـر دری٬ گـفت کـه «زبان فارسی فقط ٨٠٠ کلمه اصیل دارد و بقیه آنچه در واژگان ما یافت می شود دخیل یعنی بیگانه است یا منشأ بیگانه دارد.» و من بنده سخت شگفتی زده شدم...