جوامع الحکایات و لوامع الروایات ؛ بخش دوم

جوامع الحکایات و لوامع الروایات

نویسنده: سدیدالدین محمد عوفی
مصحح : محمد معین
ناشر: دانشگاه تهران
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 359
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1371 - دوره چاپ: 2

مروری بر کتاب 

بخش دوم ؛ در ذكر تاريخ خلفا و بيان مآثر ايشان

این کتاب علاوه بر توجه به جایگاه حکایت و قصه در تاریخ ادبیات فارسی، مطالب تاریخی را در قالب حکایات بیان می‌کند. حدود یک ششم کتاب اختصاص به بیان وقایع تاریخی دارد.عوفی در این کتاب از سبک خاصی پیروی نکرده بلکه سبک آن وابسته به منابعی بوده که داستان از آنجا آورده شده است. گاهی سبکی روان و ساده داشته وبعضی مواقع پر از صنایع و عباراتی سنگین است.

کتاب جوامع الحکایات و لوامع الروایات ؛ به معنی گردآورده‌ای از داستان‌ها و درخشش‌هایی از بازگفته‌ها، اثر سدیدالدین محمد عوفی که در حدود ۶۳۰ هجری قمری (نیمهٔ اول سده هفتم هجری) نوشته شده است و در ۱۳۶۳، با تصحیح و توضیح‌نویسی جعفر شعار منتشر شد. 

اين كتاب مجموعه‌اي از داستان‌هاي داراي نكات تاريخي، اخلاقي و مذهبي پر از لطيفه‌هاي پارسي و كتاب گوشه اي از تاريخ تمدن و ادبيات جهان اسلام و ايران و يكي از بزرگترين مجموعه هاي داستاني قرن هفتم هجري قمري مي باشد. اين كتاب بعنوان مرجعي براي ساير دانشمندان و نويسندگان بعدي مورد استفاده قرار گرفته است.

اين كتاب، بزرگ ترين اثر داستاني قرن هفتم است و مرجعي مهم و سودمند براي نويسندگان متأخر بوده و عموماً آن را تحسين كرده اند. نكات اخلاقي، اجتماعي، ديني و تاريخي كتاب فراوان است. در بابِ اخلاق، داستان هايي دارد كه سخت ترين دل ها را نرم مي كند.

درباره رفتار اجتماعي و تعدي و تجاوز اميران و حاكمان و ارباب شريعت و طريقت به سخناني بر مي خوريم كه حكايت از شهامت و عصيان در گفتار و كردار مي كند. در مورد ستم كاري خلفا كدام حكايت مؤثرتر و گوياتر از حكايت «دبير» مي تواند باشد؟ مختصر داستان اين است كه:
دبيري بيكار بارها به معتصم نامه نوشت و از او تقاضاي شغل كرد. معتصم از اصرار او دلتنگ شد و شغلي ناچيز به او واگذار كرد و آن، فرش كردن صحن مسجد جامع بصره با سنگ بود...