دسته بندی کتاب ها
سبد خرید شما

جمال زاده و افکار او

جمال زاده و افکار او

نویسنده: مهرداد مهرین
ناشر: آسیا
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 160
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1342 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو ؛ روی جلد پشتی نوشته دارد

 

مروری بر کتاب

سیدمحمدعلی جمال‌زاده اصفهانی معروف به محمدعلی جمال‌زاده نویسنده، داستان‌نویس، روزنامه‌نگار، مترجم، منتقد ادبی، پژوهش‌گر و محقق و فعال سیاسی در دوران مشروطیت بود. جمهور ادبا و نویسندگان، جمال‌زاده را پدر داستان‌نویسی نو و آغازگر سبک واقع‌گرایی در ادبیات معاصر می‌دانند. او ادبیات را به میان مردم آورد و زندگی و دغدغه آنان را موضوع نوشته‌هایش کرد. قصه‌ها، اصطلاحات عامیانه و مَثل‌های زبانزد مردم بن‌مایه داستان‌های جمال‌زاده را تشکیل می‌دهد.

زبانش، زبان مردم است و کوشیده با لحنی طنزآمیز و طعنی حزن‌انگیز خُلقیات ناپسند ایرانیان را در روزگار خود آشکار سازد. او با بهره بردن از شیوه محاوره و استفاده از اصطلاحات و تعابیر، سبک ادبی جدیدی را خلق کرد و بر کارِ نویسندگان پس از خود مؤثر افتاد.

سید محمدعلی جمال‌زاده ‌در اصفهان به‌دنیا آمد؛ در خانواده‌ای مذهبی – سیاسی. مادرش، مریم‌خانم دختر یکی از بزرگان و اعیان اصفهان بود که در آموزش او سعیِ تمام کرد. اما پدر، سیدّ جمال‌الدین واعظ اصفهانی معروف به صدرالمحققین از خطیبان مشهور مشروطه‌خواه دوران قاجار بود. در کسوت روحانی‌ به مبارزه با ظلم و استبداد روزگار خود برخاست و از آزادی‌‌خواهانی بود که با کلام و قلمِ خویش به جنگ با دشمنان آزادی و عدالت شتافت و عاقبت در این راه کشته شد.

سید حسن تقی‌زاده، سیدّجمال را از «مؤسسین آزادی سیاسی» ایران می‌داند. علاوه‌بر فعالیت‌های سیاسی، اهل وعظ و خطابه است، کلامش دلنشین و عامه‌پسند است. از عمده صفات سیدّجمال، سخن‌گویی‌اش به زبان عوام و استفاده از تعبیرات و مَثل‌های عامیانه است؛ چنان در دل و جان مردم اثر می‌گذارد که هوادارانش مواعظ و سخنانش را در نشریه الجمال به‌چاپ می‌رسانند. 

محمدعلی روزگار کودکی را در اصفهان می‌گذراند. در مکتب‌خانه‌های اصفهان، تحصیلات مقدماتی خود را آغاز می‌کند. چون از ده‌سالگی فرتر می‌رود، پدر را در سفرهایش به شهرهای مختلف برای وعظ، همراهی می‌کند. به‌دلیل جور و ستم مسعود‌میرزا (ظل‌ّالسطان) حاکم اصفهان، مجبور می‌شود به سال ۱۲۸۲ ش همراه خانواده به تهران مهاجرت کند. پس از چندسالی، پدر او را برای ادامه تحصیل به بیروت می‌فرستد.[۶] در مدرسه‌ای که به دست کشیش‌های لازاری اداره می‌شود درس‌ می‌خواند و در همین ایام است که نخستین بارقه‌های قریحهٔ ادبی او در نوشته‌هایی نمایان می‌شود که برای نشریه دیواری این مدرسه می‌نویسد.

جمال‌زاده در لبنان است که محمدعلی شاه قاجار (سلطنت ۱۳۲۴ تا ۱۳۲۷ ق/ ۱۹۰۶ تا ۱۹۰۹ م) مجلس را به‌توپ می‌بندد و آزاد‌ی‌خواهان را سرکوب می‌کند. سیدجمال سعی‌ می‌کند خود را به عتبات برساند اما توسط عمال دولتی بروجرد به قتل می‌رسد.اندوه ناشی از شکست مشروطیت، کشته شدن پدر و ترس از محیط خفقان‌آور ایران چنان ضربه‌ای به روح محمدعلی وارد می‌کند که برای همیشه ایران را ترک می‌گوید و جز در چند سفر کوتاه، حاضر نمی‌شود دیگر به وطنی بیاید که هم از آن گریزان است و هم شیفته و دلبستهٔ فرهنگ و ادبیات آن.

او به قصد ادامه تحصیل، عازم فرانسه می‌شود. دیپلم خود را در رشته حقوق از دانشگاه دیژون دریافت می‌کند و با آغاز جنگ جهانی اول، برای همکاری با کمیتهٔ ملّیون به‌سال ۱۲۹۴ ش به آلمان می‌رود؛ کمیته‌ای که به‌همت حسن تقی‌زاده برای مبارزه علیه دولت‌های روس و انگلیس در برلین شکل‌ می‌گیرد. در همین دوران است که نوشتن برای مجله کاوه را آغاز می‌کند. پیش از انتشار داستان‌هایش، برای کاوه و چند نشریه دیگر مطلب می‌نویسد.

کار نویسندگی او با کاوه آغاز می‌شود. به‌عقیده ایرج افشار «دانشگاه واقعی او دورهٔ همکاریش با مجله کاوه در برلین بود» که در آن دوره با راه و روش تحقیق به‌سبک اروپایی آشنا می‌شود و مقدمات پژوهشگری و مقاله‌نویسی را در همین ایام فرامی‌گیرد. دو بار ازدواج می‌کند اما صاحب فرزندی نمی‌شود. جمال‌زاده در ۱۶ آبان ۱۳۷۶ در یکی از خانه‌های سالمندان شهر ژنو راهی دیار ابدی می‌شود. او طی شش دهه، هفت رمان و هشت مجموعه شامل ششصت و شش داستان کوتاه به‌یادگار گذاشت. گنج شایگان نخستین اثرش است که به سال ۱۹۱۷ م در برلین منتشر و موجب ناموری او می‌شود. حضور او در جمع برلینی‌ها و آموختن از آنها، امکان چاپ نخستین آثار داستان‌ی او را نیز فراهم می‌کند. او طی زندگی در برلین، روزنامه‌نگاری فعال است و پس از تعطیلی مجله کاوه، مقالاتی برای نامه فرهنگستان می‌نویسد. نشریه فنی و ادبیِ علم‌وهنر نیز با مدیریت او، هفت شماره منتشر می‌شود.

او طی سال‌های دوری از وطن چند سفر کوتاه به ایران داشت؛ با این حال تنها سیزده سال از عمر دراز خود را در ایران سپری کرد و نود و چند سال را بیرون از کشور به‌سر برد؛ اما سراسر این مدت دلش برای ایران می‌تپید و با ایران زندگی می‌کرد. پیوسته کتاب فارسی می‌خواند. به دوستان ایرانی‌اش نامه می‌نوشت و همه نوشته‌ها و آثارش دربارهٔ ایران و به زبان فارسی است. کتاب نامه‌های‌ ژنو که حاوی نامه‌های جمال‌زاده به افشار است، توسط انتشارات سخن منتشر شده است.

جمال‌زاده نویسنده پرکاری است. علاوه بر داستان‌نویسی، آفریده‌های ارزشمندی نیز در حوزه تاریخ ایران، ادبیات، مسائل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ایران دارد. جمال‌زاده با داستان کوتاه «فارسی شکر است» قدم به دنیای داستان‌نویسی می‌گذارد. نخستین مجموعه داستان‌های کوتاه او با عنوان یکی بود و یکی نبود در سال ۱۳۰۰ ش در برلین به‌چاپ رسید؛ کتابی که به‌اعتقاد بسیاری، راه نوشتن ِداستان کوتاه به سبک جدید را باز کرد. زبان داستان‌های جمال‌زاده ساده و آکنده از اصطلاحات عامیانه و مَثل‌هاست.

طنزی تلخ دارد که با آن معایب و خصلت‌های ناپسند ایرانیان را برشمرده و آن را عمده‌ترین مانع در مسر پیشرفت آنان می‌داند. فارسی شکر است، دارالمجانین،سر و ته یک کرباسو تلخ و شیرین از جمله مشهورترین آثار او در حوزه ادبیات داستانی است. تاریخ روابط روس با ایران، پندنامه سعدی یا گلستان نیکبختی، قصه قصه‌ها، بانگ نای، فرهنگ لغات عوامانه، طریقه نویسندگی و داستان‌سرایی، سرگذشت حاجی‌بابای اصفهانی و اندک آشنایی با حافظ از جمله آثار دیگر او در زمینه سیاست و ادبیات به‌شمار می‌رود.

تسلط جمال‌زاده بر زبان فارسی آشکار است. افکارش لطیف و بدیع است. در تشبیه و استعاره معجزه می‌کند. دایره تخیلش به اندازه کافی وسیع است و قصه‌هایش جواهر اصل است و نه بدل. این کتاب درباره افکار و آثار او نوشته شده است. نویسنده پس از اشاره مختصری به زندگی‌نامه جمال‌زاده، به آثار و افکار او پرداخته عقیده او را درباره شعر و نثر فارسی، ترجمه و …. تبیین کرده است.

نوشتن نظر

لطفا برای ثبت نظر وارد حساب خود شده یا ثبت نام نمایید.

کتاب مورد نظر در حال حاضر موجود نیست . اطلاعات خود را وارد فرم زیر نمایید تا زمانی که کتاب موجود شد به شما اطلاع داده شود

نام
ایمیل
موبایل
توضیحات