جادو ، حیوانات و پیش بینی ها در شاهنامه فردوسی

جادو ، حیوانات و پیش بینی ها در شاهنامه فردوسی

نویسنده: مریم رضا بیگی
ناشر: طاق بستان
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 217
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1384 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو  _ نو

مروری بر کتاب

شاهنامه اثر حکیم ابوالقاسم فردوسی یکی از بزرگترین حماسه های جهان است .اثری منظوم در حدود 60 هزار بیت . فردوسی خود در این باره می گوید :

بسی رنج بردم در این سال سی        عجم زنده کردم بدین پارسی

در این کتاب با انواع حماسه (متاخر ، دینی و مذهبی ، عرفانی ، اساطیری ، پهلوانی ، طبیعی و ملی ، مصنوع ، تاریخی و ثانوی و ادبیات جهان آشنا می شویم) نقش حیوانات در شاهنامه که بیشتر از همه سیمرغ و اژدها که موجودات افسانه ای هستند،شیر و پلنگ که نماد قدرت و بزرگی و برتری و زور و نیرو هستند عقاب که نمایانگی سرعت و گاو حیوان قوی و اسب حیوانی نجبیب و مفید است نام برده شده است.

یکی از دلایل جذابیت داستان‌های حماسی حضور حیوانات در شاهنامه با جلوه تمثیلی و نمادین، است. فردوسی با هنرمندی تمام توانسته از حیوانات در جهت افزایش بار محتوایی شاهنامه بهره بگیرد. البته لازم به ذکر است مقوله تمثیل در ادبیات دارای قدمت بسیاری است وایفای نقش توسط حیوانات در فرهنگ ادبی ایران پررنگ بوده است. درچنین فرهنگی، داستان وتمثیل در زندگی انسان جاری و ساری بود و همواره به همین دلیل نوعی نقش پذیری اجتماعی و سیاسی وحتی تاریخی برای حیوانات لحاظ؛ که به گونه‌های مختلف تقسیم می‌شد.

مانند تمثیل عرفانی، تمثیل حماسی، تمثیل سیاسی و... حیوانات انواع مختلفی دارند؛ برخی قهرمان وبرخی ضد قهرمان و در این بین شخصیت‌هایی که جنبه بینابین دارند یا خاکستری‌اند و یاخنثی وگاهی چندوجهی. حکیم فردوسی از این طریق توانسته است با پندار شخصیت بخشی به حیوانات، ضمن ایجاد شور و هیجان در داستان­های شاهنامه، پیوند و همبستگی میان انسان وحیوانات را به هنر تمثیل به تصویر کشیده و در راستای تعالیم اخلاقی خود که با رنگی حماسی و اسطوره­ای تظاهر می‌یابد به خوبی استفاده نماید. حیوانات شاهنامه هر یک به تنهایی به عنوان یک شاهد مثال تمثیلی، حاوی ماجراها و رخدادهای جذابی هستند که در این مقاله به شیوهء توصیفی به تجزیه و تحلیل آنها پرداخته می‌شود.

در خصوص جادو و جادوگری داستان فریفته  شدن ضحاک ، نقش حیوانات بر روی درفش ها ، شیطان ستارگان ، مردگان ، ارواح و خرافات قدیمی و کیمیاگری را در این کتاب می خوانیم . هفت خوان رستم و هفت خوان اسفندیار مخصوصا" خوان سوم اسفندیار ، اعمال خارق العاده ای توسط پهلوانان چون جنگ رستم و سهراب و گذر سیاوش از آتش و نبرد رستم و افراسیاب  از ویژگی این کتاب است. پبش بینی ها ، خواب ها ، موجودات افسانه ای در صفحات آخر این کتاب توضیح داده شده است.