جاده ابریشم

جاده ابریشم

نویسنده: آیرین فرانک , دیوید براونستون
مترجم: محسن ثلاثی
ناشر: علمی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 354
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1400 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب 

کتاب «جاده ابریشم» توسعه تجارت بین چین و دنیای غرب را دنبال می کند، داستان های مارکوپولو، اسکندر مقدونی و آتیلا هون را بیان می کند و دلایل زوال مسیر را مورد بحث قرار می دهد. از دیرباز این حقیقت داشت که «شرق شرق است و غرب غرب است»، جاده ابریشم رشته نازکی بود که آنها را به هم متصل می کرد.

کاروان‌ها به سراغ آنها می‌رفتند و کالاها را از یک تاجر به تاجر دیگر می‌فرستادند تا به دست مصرف‌کننده‌شان برسند. جاده ابریشم محصولات عجیب و غریب و مجلل را از میان بیابانی مملو از کوه‌ها، مهاجمان عشایر و بسیاری از آن‌ها جابه جا میکرد. کالاها سفر میکردند. و با آنها چیز بسیار ارزشمندتری هم محقق میشد. دانش، از مردمی به مردم دیگر سرایت می کرد. این کتاب با اهمیت به راز این جاده موثر میپردازد.

جاده‌ای که به درازای ۸ هزار کیلومتر، هزاران سال بود که تقریباً سراسر جهان و مردمانش را به هم پیوند میداد. تاریخ جاده ابریشم است از آن روی که سرگذشت این جاده را در دوره های پی درپی تاریخی پیگیری می‌کند و حوادثی را که در سراسر این تاریخ چند هزار ساله در اینجا در گذشته مرحله به مرحله بازگو می‌کند و خواننده را در مسیرهای گوناگون جاده ابریشم به گشت و گذار در مهمترین دوره‌های تاریخی بشر فرا می‌خواند.

بی گمان، انگیزه های گوناگونی می تواند آدمی را از یک سوی کره خاکی به سوی دیگر بکشاند. «تجارت» و مبادله کالا، همواره انگیزه ای مهم برای انجام این کارِ دشوار بوده است.نام «جاده ابریشم» که به راه قدیمیِ «شرق تا غربِ» عالم ـ از چین تا اروپا ـ نهاده شده، برگرفته از تجارت بسیار سودآوری بوده که از فروش ابریشم چینی در بازارهای مغرب زمین تحقق می یافته است.

برای نخستین بار، کاشف آلمانی قرن نوزدهم، «بارون فردیناندفون ریشتوفن» شاهراه سراسری آسیا را «جاده ابریشم» نامید؛ اگر چه مردمان امپراتوری بیزانس نیز نام مشابهی بر این جاده نهاده بودند.خود ابریشم، تخیل این ناظران را به خود جلب کرده بود؛ زیرا دست کم دو هزار سال بود که چینیان راز کشت انبوه ابریشم را پنهان داشته بودند، و در این سالهای دراز، تنها فراهم آورنده بافته های لطیف تجملی برای غرب به شمار می آمدند.باری، این ابریشم بود که مردم غرب را به خود جذب می کرد و باعث می شد که امپراتوریها یکی پس از دیگری از راه ابریشم به سوی شرق کشانده شوند.

از این رو، «ابریشم» در نقش یکی از شاخص ترین فرآورده های چین، نام خود را به جاده مزبور بخشیده است.البته این سخن هرگز بدان معنا نیست که جاده مزبور، منحصر به حمل و نقل ابریشم بوده است؛ بلکه در چین، به جز ابریشم، کالاهای ارزشمند دیگری نیز تولید می شده که از همین جاده به سایر بلاد انتقال می یافته است؛ چنان که محصولات بلاد واقع در طول این جاده نیز، با استفاده از همین جاده صادر می شده است.

جاده ابریشم یا راه ابریشم شبکه راه های به هم پیوسته‌ای با هدف بازرگانی در آسیا بود که خاور و باختر و جنوب آسیا را به هم و به شمال آفریقا و خاور اروپا پیوند می داد.نخستین بار در دوران هخامنشی ها بود که به اهمیت راه پی بردند. آن ها با ایجاد راه شاهی که از بابل شروع و با گذر از منطقه زاگرس و سرزمین ماد به ری و سپس به بلخ می رسید راهی نو در جهان افکندند. این راه از شهرستان توان هوانگ در چین به ولایت کانسو می‌آمد و از آن جا داخل ترکستان شرقی امروزی می‌شد و از درون آسیای مرکزی می‌گذشت و از راه بیش‌بالیغ و آلمالیغ و اترار به سمرقند و بخارا می‌رسید.

در بخارا قسمت اصلی آن از راه مرو، سرخس، نیشابور، گرگان به ری می‌آمد و از ری به قزوین و زنجان و تبریز و ایروان می‌رفت و از ایروان به ترابوزان یا بیکی از بندرهای شام پایان می‌گرفت. قسمت فرعی این راه از سمرقند به خوارزم و از خوارزم به سرای و هشترخان و از آن جا به کنار رودخانه «دن» و بندرهای دریای آزف پایان می‌یافت.

مهم‌ترین کالایی که از ایران می‌گذشت، ابریشم بود، اما چون ایرانیان مقدار بسیاری از ابریشم خام چین را که وارد می‌کردند، به خود تخصیص می‌دادند می توانستند فراورده‌های خویش را به هر بهایی که بخواهند، به کشورهای باختر زمین بفروشند.ترکان به تحریک اتباع سغدی خود کوشش ها کردند، تا از خسرو انوشیروان اجازه گذر دادن ابریشم خود را از خاک ایران به دست بیاورند اما نتیجه نبخشید.