تولد زیست سیاست

تولد زیست سیاست

نویسنده: میشل فوکو
مترجم: رضا نجف زاده
ناشر: نشر نی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 444
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1396 _ 1390- دوره چاپ: 6 _ 1 

مروری بر کتاب

درس گفتارهای کلژ دو فرانس ،1978 - 1979

«تولد زیست سیاست» مجموعه درس گفتارهای میشل فوکو در «کلژ دوفرانس» است در فاصله سال‌های ۱۹۷۸ تا ۱۹۷۹.متن این درس گفتار‌ها به شکلی از چارچوب آکادمیک پیروی می‌کنند، اما هم چنان دیدگاه‌های متفاوت فوکو را نمایندگی می‌کند که چندان تن به قواعد آکادمیک نمی‌دهند.زیست قدرت فوکویی عبارتند از سیطره قدرت بر زندگی. و این کتاب موضوع محوری‌اش که همه درس گفتارهای به ظاهر متفاوت را کنار هم قرار می‌دهد، همین موضوع است.

انتشار متنِ فرانسوی درس های کُلژ دوفرانس ظاهراً برای نخستین بار در سال 1999 از سوی انتشارات گالیمار آغاز شد. انتشار متن انگلیسی آنها نیز چند سال بعد به قلم مترجمان مختلف، ازجمله گراهام برچل و دیوید ماسی، آغاز شد. تبارشناسی یا آنالیتیکسِ قدرتِ به کارگرفته شده در این درس ها، هیچ میدانی را از حفّاری های زیر و رو کننده اش مستثنا نمی کند: امنیت، استعمار، ملیّت، نژاد و عقبه قومی، سکس، تربیت و پایش کودکان، جنون و اختلال روانی، سوبژکتیویته، حقیقت مندی، فاشیسم، لیبرالیسم های اروپایی و امریکایی، دولت و ترفندهای مراقبت از اتباع، کنترلِ موالید، کُشتن و زنده گذاشتن، فرماسیون سرمایه داری، تنبیه و کیفر، و جنگ که خود مدل جامعه انسان هایی است که روابطی جنگ آسا دارند.

زیست قدرت فوکویی، عبارت است از سیطره ی قدرت بر زندگی. مقصود از زیست قدرت، دست یابی قدرت به انسان به منزله ی موجودی زنده است، به طوری که امر زیستی زیر کنترلِ دولت قرار گرفته، و دست کم، گرایشی به کنترل دولتی امر زیستی به وجود آمده است. این یکی از اساسی ترین پدیده هایی است که فوکو شکل هایی از آن را در قرن نوزده، و در میان پرده های ظُلمانیِ قرن طولانی بیستم، در استالینیسم و فاشیسم، می نمایاند. در مورد میزان وفاداری جورجو آگامبن، آنتونیو نگری، مایکل هارت، پل رابینو، دانا هاراوی، پاسکوئاله پاسکوئینو، آلبرتو توسکانو، ویلیام کونولی و طیف وسیعی از اندیشمندان این نسل به میشل فوکو، بر پایه درس گفتارهای مربوط به زیست قدرت و زیست سیاست بهتر می توان داوری کرد.

میشل فوکو در پانزدهم اکتبر 1926 در پواتیه فرانسه زاده شد، در دانشگاه سوربن فلسفه خواند و لیسانس خود را در سال 1948 گرفت. وی برای مدت کوتاهی عضو حزب کمونیست فرانسه بود ولی در سال 1951 از آن حزب کنار کشید. فوکو در دهه ی 1950 به تحصیل در روانشناسی علاقه پیدا کرد و درجه ی لیسانسی در روانشناسی و سپس دیپلمی در رشته ی آسیب شناسی روانی گرفت. در همان سال ها وی پژوهش هایی در آسیب شناسی روانی انجام داد. پس از آن وی به سوئد، لهستان و آلمان رفت و در دانشکده های زبان فرانسه در آن کشورها به تدریس پرداخت و سرانجام در دانشگاه هامبورگ با نوشتن رساله ای در باب جنون به اخذ درجه ی دکتری نائل آمد و در سال 1964 استاد فلسفه ی دانشگاه کلرمون در فرانسه شد.

پی از آن فوکو به عنوان استاد «تاریخ نظام های اندیشه» در کلژ دو فرانس تدریس می کرد. فوکو به سرعت در حوزه ی روشنفکری فرانسه شهرت یافت و دیری نگذشت که نفوذی جهانی پیدا کرد. وی چشم اندازهای یکسره نوینی در فلسفه، تاریخ و جامعه شناسی گشود. در تعبیرهای گوناگون، وی را «فرزند ناخلف ساختگرایی»، دیرینه شناسی فرهنگ غرب، پوچ نگار و ویرانگر علوم اجتماعی رایج خوانده اند. بسیاری از شارحان آثار فوکو برآنند که نمی توان اندیشه ی او را به آسانی در درون شاخه های علوم اجتماعی متداول طبقه بندی کرد. با این همه، بی شک اثر اندیشه ی او بر بسیاری از حوزه های علوم اجتماعی و فلسفه پایدار و ماندگار خواهد ماند. فوکو در 25 ژوئن 1984 درگذشت.