تمهیدالاصول در علم کلام اسلامی

نویسنده: محمد بن الحسن الطوسی , سیدمرتضی علی بن الحسین موسوی
مترجم : عبدالمحسن مشکوه الدینی
ناشر: حکمت و فلسفه ایران
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 1060
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1358 - دوره چاپ: 1

 کمیاب - کیفیت : درحد نو 

مروری بر کتاب  

همراه شرح بخش نظری رساله جمل العلم والعمل تالیف سید مرتضی علی بن الحسین الموسوی

ابوجعفر محمد بن حسن؛ معروف به شیخ طوسی و ملقب به شیخ الطائفه، یکی از برجسته ترین عالمان شیعی است. او افزون بر علم کلام، در دانش هایی؛ چون تفسیر، فقه، اصول فقه، حدیث و رجال متبحر بوده است. وی پنج سال پیش از وفات شیخ مفید به بغداد آمده، از محضر او بهره فراوان می برد، و پس از آن، بیست و سه سال، شاگرد و همدم سید مرتضی می شود. مهم ترین آثار کلامی وی عبارتند از: «الإقتصاد فیما یجب علی العباد»، «تمهید الاصول فی علم الکلام»، و «تلخیص الشافی».

کتاب حاضر، در علم کلام و اصول عقاید به زبان عربی توسط محمد بن حسن طوسی از علمای قرن پنجم نگاشته شده است. این کتاب شرح بخش اول کتاب «جُمل العلم و العمل» اثر سیدمرتضی علم‌الهدی که به دستور شیخ مفید نگارش یافته است. مؤلف تمهیدالاصول، برخلاف روش معمول عالمان معاصر و پیشین خود در نگارش شرح‌ها، متن جمل العلم و العمل را نقل نکرده، بلکه مطابق مطالب کتاب، به شرح و بسط موضوعات آن پرداخته است.

تمهیدالاصول چهار بخش دارد و هر بخش آن به فصل‌های مختلف تقسیم می‌شود. پس از بحث در چیستی فعل واجب و اینکه شناخت خدا نخستین واجب است، مباحث دیگر آمده است، از جمله حدوث اجسام و ویژگی‌های جسم، وجود خدا و صفات او، تکلیف، وعد و وعید، امر به معروف و نهی از منکر، نبوت و امامت. شیخ طوسی در تمهیدالاصول، نظرات استاد خود را تقویت کرده است و حتی در جاهایی که با او موافق نبوده، به شیوه معمول شرح، بر درستی نظر علم الهدی استدلال آورده و اشکالات را پاسخ داده است.