تلبیس ابلیس

نویسنده: ابوالفرج ابن جوزی
مترجم: علیرضا ذکاوتی قراگزلو
ناشر: مرکز نشر دانشگاهی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 321
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1389 - دوره چاپ: 3

کمیاب - کیفیت : نو ؛ لبه جلد کتاب ساییدگی مختصری دارد

مروری بر کتاب

این کتاب به تعبیر مؤلف درباره انواع محرمات و بدعت های ناشی از وسوسه های شیطانی است. ابن جوزی در این اثر، با بحث جدلی به بسیاری از طوایف و فرق ، از جمله خوارج ، شیعیان (به قول او روافض )، فلاسفه، متکلمان ، باطنیان و به ویژه صوفیه، تاخته و حتی برخی محدثان و فقها را، به سبب طرفداری از آنچه او بدعت و خروج از سنت رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم خوانده، نکوهش کرده است.

ابن جوزی در تحمیدیه کتاب، ضمن ستایشِ عقل به عنوان تصدیق کننده وحی ،ابلیس را مؤثر در فرقه فرقه شدن مردم پس از عصر پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم و صحابه معرفی می‌کند و می‌گوید که این کتاب را نوشته است تا مردم را از فتنه ابلیس بر حذر دارد و پنهان کاری های او را آشکار کند.

تلبیس ابلیس در بیان ریشه های درونی اعتقادات و رفتارها اثر درخور توجهی است. ابن جوزی می‌کوشد تا با نقادی ، فریب های نفسانی و شیطانی را آشکار کند و تصاویری از هوای نفس انسان ارائه دهد، همچنین احزاب و فرق، اوضاع و احوال جامعه و زمان خویش را معرفی کند.

این اثر را می‌توان سندی مهم در تاریخ فکری و اجتماعی عالم اسلام در قرن ششم دانست.«ابوالفرج عبدالرحمن بن علی ابوالفضائل جمال‌الدین بغدادی، معروف به ابن جوزی (510 هجری/1116م - 12 رمضان 592 هجری) عالم حنبلی مذهب بغدادی و نویسنده ی پر کار و متفنن بود. نام او(ابن جوزی) منسوب به محله‌ی فرضه‌الجوز در بغداد است. وی به دانش‌های دیگری مانند: اخلاق، فلسفه و پزشکی نیز توجه داشت و از 13سالگی به تألیف پرداخت و تا پایان عمر از نوشتن بازنایستاد. ابوالفرج ابن جوزی بیش از 100 کتاب در رشته‌های گوناگون و در کل بیش از 380 کتاب و رساله نوشت. از کارهای بی‌سابقه‌ی او، بیان یک دوره تفسیر قرآن بر روی منبر است. می توانیم به تلبیس ابلیس ابن الجوزی همچون یک سند مهم تاریخ فکری و اجتماعی دنیای اسلام در قرن ششم بنگریم، پیداست که این نگرش باید توأم با نقادی باشد.

تلبیس ابلیس شاهکاری است در روانشناسی اعتقاد و کردار و مجموعه تصاویر زنده ای است از بازیهای نفس و هوی، که هر کس با تأمل در آن می تواند بسنجد تا چه اندازه دستخوش فریبهای شیطانی است. ان شاء الله که تألیف اصل کتاب و نیز ترجمه آن از جمله مصداق های تلبیس ابلیس نباشد.