تفسیر صفی ؛ دو جلدی

تفسیر صفی

نویسنده: میرزاحسن اصفهانی صفی علیشاه
ناشر:  ارتش شاهنشاهی ایران
زبان کتاب: فارسی 
تعداد صفحه: 1180
اندازه کتاب: رحلی گالینگور - سال انتشار: 1329 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : صفحات ؛ نو ؛ لبه عطف کتاب اول زدگی مختصری دارد

مروری بر کتاب

گراور چاپ سنگی

من خوبترین ترجمه قرآنم                  بر معجزه نبی بهین برهانم
تاریخ من ار طلب کنی خود گویم       تفسیر صفی هادی گمراهانم

دانشمندان مسلمان از دیرباز به ترجمه و تفسیر قرآن کریم به زبان فارسی همت گماشته اند. معمولاً این ترجمه ها و تفسیرها به نثر بوده است. برخی در این میان سعی کرده اند ترجمه و تفسیر قرآن را به نظم درآورند. در طول این آثار مهمترین تفسیر منظوم موجود، تفسیر صفی سروده عارف الهی میرزا حسن اصفهانی مشهور به صفی علیشاه است که اولین ترجمه کامل عروضی قرآن و تنها تفسیر منظوم کامل قرآن می باشد.

این تفسیر برای اولین بار در سال 1308ق در حیات جناب صفی به چاپ سنگی رسید، سپس در سال 1369ق در چاپخانه ارتش گراور شد و پس از آن در چاپخانه خیّام چاپ سربی شد و به طور مکرر تجدید چاپ گردید تا این که به همت کتابخانه منوچهری با ویراستی نو دوباره حروفچینی شد و به جهت عدم دقت در ویرایش و نمونه خوانی غلط های متعددی افزونِ کاستی های پیشین شد که در مجموع نسخه ای غیر مصحح را در اختیار خوانندگان قرار داد.

بررسی روش تفسیری

صفی علیشاه یک صوفی عارف است و گرایش تفسیری او عرفانی است. تفسیر وی پر از واژه های صوفیانه و عارفانه است مانند: جذبه، مرشد، پیر، سالک، عارف، توحید، ولایت، حقیقت عبادت، کشف و شهود، تأویل عرفانی، تأویل باطنی و… ولی چنان که خود گوید (در هرجا به مناسبت همه چیز را گفته ام) کم و بیش به مباحث مختلف دیگر نیز پرداخته است.

بزرگترین اثر صفی تفسیر منظوم اوست که یکی از آثار بزرگ و پرارزش قرون اخیر است. این تفسیر منظوم در بحر رمل مسدس مقصور (وزن مثنوی مولوی) سروده شده است و کار مفصل و پرعظمتی است.پس از خطبه افتتاح و دیباچه منظوم چنین آغاز می‌گردد:

حمد بی حد ذات پاکی را سزاست
کو خلایق را به نیکی رهنماست
خاکرا جان داد و ادراک و بیان
تا شناسد داده خلاق جان
برگزید از خاکیان خیل رسل
خلق تا بروی گرایند از سبل ...