تفسیر جامع

نویسنده: سید ابراهیم بروجردی
ناشر: عصر ظهور
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 4688
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1390 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو

مروری بر کتاب

هفت جلدی

تفسیر جامع قرآن کریم است جمع آوری شده از تفسیر امام علیه السلام و عیاشی و کتب اخبار معتبر به انضمام ترجمه تفسیر علی ابن ابراهیم قمی به قلم حاجی سید ابراهیم بروجردی

بخشی از این تفسیر به ترجمه آیات اختصاص دارد. در این زمینه که به صورتی مجزا از تفسیر آمده، مترجم کوشیده است به سبک آزاد به ترجمه بپردازد. ترجمه بروجردی از کتاب الله ترجمه ای روان بوده و ساختار زبان فارسی در آن رعایت شده است. همچنین روش ترجمه ایشان محتوا به محتواست. وی علی رغم روشش در دخالت تام احادیث در تفسیر قرآن، در ترجمه او اثری از دخالت تفسیر را نمی‌بینیم. این ترجمه روان‌تر از ترجمه الهی قمشه‌ای خوانده شده است.

سبک تفسیر جامع را روایی خوانده‌اند. بروجردی کوشیده است تا از منظر احادیث به تفاسیر نگاه کند و همواره معانی آیات را از این طریق بیان سازد. از این رو وقتی حدیثی در خصوص آیه‌ای وجود نداشته، تفسیری به عمل نیامده است. وی هر تفسیری را خارج از تفسیر روایی تفسیر به رای دانسته و چنین کاری را حرام شمرده است.
مفسر که معتقد به حرام بودن تفسیر به رای است، عنوان می‌کند که قرآن کریم معتقد است که تاویل کتاب الله را کسی جز خدا و راسخون در علم که ائمه اطهار می‌باشند، نمی‌داند، از این رو معتقد است که تفسیری که شامل احادیث امامان معصوم را داشته باشد، محدود بوده و بسیاری از تفاسیر نادرست هستند. وی در ذیل آیات پس از ترجمه، احادیث مربوط به مضمون آیه را ذکر کرده است.

برای مثال، بروجردی در ذیل آیه 37 سوره بقره می‌نویسد: «حضرت‌ امام‌ حسن‌ عسکری‌ ‌علیه‌ الس٧لام‌ ‌در‌ بیان‌ ‌آیه‌ فَتَلَق٧ی‌ آدَم‌ُ مِن‌ رَب٧ِه‌ِ کَلِمات‌ٍ فرمود زمانی‌ ‌که‌ آدم‌ معصیت‌ خداوند ‌را‌ نمود و به‌ معصیت‌ ‌خود‌ اقرار کرد و ‌گفت‌ خداوندا توبه‌ مرا قبول‌ کن‌ و عذر مرا بپذیر و مرا بمکان‌ ‌خود‌ برگردان‌ و درجه مرا بلند نما خطاب‌ باو رسید ای‌ آدم‌ آیا فراموش‌ کردی‌ ‌که‌ گفتم‌ ‌هر‌ وقت‌ بسختی‌ و زحمتی‌ رسیدی‌ مرا بنام‌ ‌محم٧د‌ صل٧ی‌ الل٧ه‌ ‌علیه‌ و آله‌ و سل٧م‌ و آل‌ ‌او‌ بخوان‌ ‌تا‌ ‌از‌ تو رفع‌ ‌آن‌ زحمت‌ و سختی‌ بنمایم‌.»

مفسر به کرات از مباحث فقهی سخن به میان آورده است. برای مثال در تفسیر آیه 42 سوره انفال حدود ده صفحه به بحث در مورد خمس پرداخته و یا در خصوص احکام وضو و تیمم و در ذیل آیه 6 سوره مائده چهارده صفحه به مباحث خود اختصاص داده است. در تفسیر جامع تفاوتی میان تفسیر، تاویل و تطبیق آیات وجود ندارد. از این روست که در تفسیر آیه 258 سوره بقره عروه الوثقی حضرت امیرمومنان و ائمه (ع) عنوان شده است. از سویی دیگر وقتی ائمه (ع) از آیه‌ای در یک استدلال استفاده کرده‌اند به عنوان تفسیر در نظر گرفته شده است.