تفاوت میان دستگاه فلسفی فیخته و شلینگ

تفاوت میان دستگاه فلسفی فیخته و شلینگ

نویسنده: گئورگ ویلهلهم فردریش هگل
مترجم: زیبا جبلی
ناشر: شفیعی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 316
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1396 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب 

در رابطه با مقالات راین هولد درباره پژوهش مناسب‌تری از فلسفه در آغاز قرن نوزدهم

در اثر حاضر هگل نقش مهمی در نشان دادن تناقضات فلسفه کلاسیک آلمان و روشن ساختن مراحل آن ایفا کرده است و همان طور که انگلس موکداً خاطرنشان ساخته است «فقط یک چیز محرز است و آن اینکه، این همانا هگل بود که به شلینگ نشان داد که او، بی‌آنکه بداند چقدر از فیخته فراتر رفته است.»

فیخته را در واقع می‌‌توان بنیانگذار فلسفه ایدئآلیسم آلمان دانست. فیخته نخست پیرو کانت بود و در مراحل بعدی نیز اعلام داشت که در عرصه فلسفه جز اینکه فلسفه کانت را از انحرافات ماتریالیستی‌اش بزداید کار دیگری ندارد. فیخته مانند فیلسوف دیگری به نام راین هولد که هگل آرای او را در این اثر مورد سنجش قرار می‌دهد، می‌کوشد که مقولات را یکایک شاخ‌شماری کند و از اصلی واحد بیرون کشد.

فیخته مانند راین هولد به لزوم وحدت اصل پی می‌برد و تأکید می‌کند که همه چیزها باید به اصل واحدی برگردانده شود. از این رو خواستار اصلی است که قائم بذات باشد و به چیز دیگری بستگی نداشته باشد. فیخته جهان را چون چیزی که «من» (مفهومی که از نظر او با آگاهی تجربی انسان‌های خاص یکسان نیست) آن را ایجاب کرده می‌بیند. در عین حال فلسفه او برگردان فلسفی تحرک انقلابی زمانه‌اش بود.

از سوی دیگر در فلسفه شلینگ «من» فیخته به گونه‌ای نامحسوس به ذهن ـ عین اینهمان ایدئآلیسم عینی تبدیل می‌شود. اینهمانی خود با دیگری و قیاس بنفس، موردی از کاربرد آن در زندگی روزمره است. او بر آن است که طبیعت متضمن غریزه همراه با عقل و خودآگاهی است و به این ترتیب شیوه تقابل میان طبیعت و روح را از میان برمی‌دارد. به این ترتیب ذهن و عین اینهمان، چکیده فلسفه اوست.

هگل در منطق ینا 5ـ 1804 در کنار بازنمود روشن مسائلی که برای منطق بعدی او اهمیتی محوری دارند (برای مثال، گذار از کمیت به کیفیت) به ویژه در مورد مسأله تعیین‌کننده استنتاج دیالکتیکی مقولات از حرکت تناقضات درونی‌شان. می‌توان گفت منطق ینا حتی در مقایسه با دوره پسین ینا، هنوز انباشته از آشفتگی تقسیم‌بندی دقیق منطق به منطق صوری و دیالتیکی است و تعریف رابطه آنها در ماهیت بحث‌ها اجتماعی نیز تبلور می‌یابد.

به عنوان مثال، واقعیت بد در این اثر، که به طور انتزاعی بسط می‌یابد در حیات اجتماعی در نزد عوام به صورت توجیه انتخابی میان بد و بدتر که انتخابی میان وبا و طاعون است متبلور می‌شود. همانا به این ترتیب است که اسکلت‌های انتزاعی خود را در کسوت اجتماعی نشان می‌دهد. 

فهرست

اشکال متعددی که در فلسفه معاصر یافت می‌شود
دیدگاه تاریخی دستگاه‌های فلسفی
دستگاه ینا
منطق
رابطه جوهریت و وجود فی نفسه موضوع و تحقق محمول
و..