تعلیقات حدیقه الحقیقه

تعلیقات حدیقه الحقیقه

نویسنده: محمدتقی مدرس رضوی
ناشر: علمی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 900
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1344 - دوره چاپ: 1 

کمیاب - کیفیت : صفحات درحد نو _ نو ؛ جلد کتاب پوسته زده 

مروری بر کتاب 

م‍ش‍ت‍م‍ل‌ ب‍ر آی‍ات‌، اح‍ادی‍ث‌، م‍أخ‍ذ ق‍ص‍ص‌ و ت‍م‍ث‍ی‍لات‌ و ک‍ل‍م‍ات‌ م‍ش‍ای‍خ‌ ب‍ه ان‍ض‍م‍ام‌ ت‍ف‍س‍ی‍ر و ت‍وض‍ی‍ح‌ اب‍ی‍ات‌ م‍ش‍ک‍ل‍ه‌

مثنوی حَدیقهالحَقیقه و شریعهالطریقه یا الهی‌نامه منظومه‌ای است به فارسی، سرودهٔ سنایی غزنوی با مضمون عارفانه. سنایی سرایش آن را در سال ۵۲۴ ه. ق آغاز کرد و در سال ۵۲۵ ه. ق به پایان رساند.
این مثنوی دارای ده هزار بیت در ده باب است. موضوعات این کتاب، علاوه بر ستایش خدا و پیامبر و خاندان و اصحاب او، دربارهٔ عقل و علم و حکمت و عشق است.

در گسترهٔ ادب فارسی و به ویژه در قلمرو ادبیات عرفانی، اثری دیگر ـ و البتّه مهم و قابل توجّه اهل نظر ـ به نام حدیقه الحقیقه وجود دارد که قریب به یک قرن پس از حدیقهٔ سنایی به قلم یکی از نوادگان دانشی شیخ جام به نام قطب‌الدّین محمد بن مطهر جامی تصنیف گردیده است.

این اثر علاوه برهم‌نامی با اثر گران‌سنگ سنایی، از جهت مضمون و هدفِ کلّی نیز با حدیقهٔ سنایی همانندی‌هایی دارد. این «حدیقه» نیز گنجینه و مجموعه‌ای از مسایل حکمت عملی و جلوه‌ها و آرای عرفانی است که به ضرورت زمان و برای دستگیری و ره‌جویی مریدان و هدایت طالبان نگارش یافته است. امّا جز این شباهتِ نام و همانندی کلّی در مضمون و هدف، این دو اثر در زبان و ساختار تفاوت‌هایی در خور توجّه دارند. اساساً «حدیقهٔ قطب‌الدّین محمد» به نثر است که البتّه نویسنده در لابلای نثر سلیس و گرم آن به مناسبت موضوع و به تناسب حال و مقام از زبانِ شعر ـ بخصوص اشعار شیخ جام و فرزندان وی ـ بهره جسته است. علاوه بر این تفاوت زبانی، این دو اثر از نظر ساختار و تعداد باب‌ها نیز با یکدیگر متفاوتند. 

ابوالمجد مجدود بن آدم سنایی غزنوی یا حکیم سنایی (۴۷۳-۵۴۵ قمری)، از بزرگ‌ترین صوفیان و شاعران قصیده‌گو و مثنوی‌سرای زبان پارسی است، که در سدهٔ ششم هجری می‌زیسته است. برخی معتقدند که سنایی شاعری است که برای نخستین بار عرفان را به صورت جدی وارد شعر فارسی کرد ولی صوفیان پیش از او نیز در اشعار خود مضامین عرفانی را بیان کرده اند که میتوان به شاهنامه فردوسی اشاره کرد. تصوف سنایی با آن‌که از سخنان قلندران و اهل ملامت نیز مایه می‌گیرد، چیزی معتدل است....