ترکمن صحرا ، دشت مغان و روستاهای دیگر

نویسنده: س. تایماز
ناشر: علم
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 39
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1358 - دوره چاپ: 1 

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو

مروری بر کتاب 

سه مقاله

ترکمن صحرا در اصل بخش بسیار بزرگی بود که در طول تاریخ بارها تجزیه شد و امروزه بیشتر قسمت‌های آن بخش‌های خشکی در کشور ترکمنستان است. در حال حاضر این جلگه وسیع در کشورهای ایران، ترکمنستان، افغانستان، ازبکستان، قزاقستان و تاجیکستان قرار دارد.

در ایران، ترکمن صحرا در شمال شرقی، در قسمت وسیعی از استان گلستان و استان خراسان شمالی قرار دارد. این منطقه از غرب به دریای خزر و بندر گز، از شمال به جمهوری ترکمنستان، از شرق به خراسان شمالی و منطقه نیمه خشک بجنورد و از جنوب به کوه‌پایه‌های جنگلی البرز شمالی محدود می‌شود. شیب این جلگه فراخ، از جنوب به شمال و از شرق به غرب، در امتداد شبکه آب رودهای منتهی به خزر، کاهش می‌یابد. طول این دشت نزدیک به ۴۰۰ کیلومتر و عرض آن در طول جلگه متفاوت است. از برجسته‌ترین شهرهای ترکمن صحرا می‌توان به شهرهای بندر ترکمن، آق قلا، گنبد کاووس، سیمین‌شهر، داشلی برون، نگین شهر، مراوه تپه، کلاله و گرگان اشاره کرد.

ترکمنها از دو نوع مسکن متحرک و ثابت استفاده می‌کرده‌اند. گونه‌گونی در شکل ساختمان و مصالح کاربردی در هریک از این دو نوع مسکن اساساً به شیوۀ زندگی معیشتی ترکمنها و کم و بیش به ویژگیهای اقلیمی و اقتصادی ـ فرهنگی بستگی داشته است. ترکمنهای کوچندۀ دامدار عموماً در چادرهای نمدی به نام «اوی» (آلاچیق)، و ترکمنهای روستانشین زارع در خانـه‌های گلی و در قلعه‌های تدافعی زندگی می‌کرده‌اند....

دشت مغان از سه شهر گرمی،بیله سوار و پارس آباد تشکیل شده است و در شمال استان اردبیل قرار دارد. شهرستان پارس‌آباد در قسمت شمالی جلگه مغان قرار گرفته و با مساحت ۱۵۵۴ کیلومترمربع، شمالی‌ترین شهرستان استان می‌باشد. که از لحاظ موقعیت ریاضی بین ۳۹درجه و۲۰دقیقه تا ۳۹درجه و۴۲دقیقه عرض شمالی و۴۷درجه و۳۰دقیقه تا۴۸درجه و۱۰دقیقه طول شرقی از نصف النهارگرینویچ واقع شده و از سطح دریا بطور متوسط ۴۵ متر ارتفاع دارد.

این شهرستان از شمال به رودخانه ارس و جمهوری آذربایجان، از غرب به شهرستان کلیبردر استان آذربایجان شرقی، ازشرق به جمهوری آذربایجان و از جنوب و جنوب غربی به شهرستانهای بیله سوار و گرمی محدود می‌گردد. مرکز شهرستان، شهرپارس آباد است که در۳۹درجه و۳۹دقیقه عرض شمالی و۴۷درجه و۵۴ دقیقه طول شرقی از نصف النهارگرینویچ قراردارد.فاصله این شهر از مرکز استان اردبیل، ۲۴۰کیلومتر بوده و دارای ۳بخش به نام‌های: بخش مرکزی، بخش اصلاندوز درغرب و بخش تازه کند در جنوب غربی می‌باشد.