ترور و تفکر

نویسنده: تری ایگلتون, نوآم چامسکی, یورگن هابرماس, هانا آرنت, ژاک دریدا
مترجم: نادر فتوره‌چی, امیرهوشنگ افتخاری راد
ناشر: چشمه
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 136
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1389 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

مجموعه مقالات

بسیاری از پدیده‌هایی که در نگاه ما نمودی دیرینه و باستانی دارند (مثل دامن مردانهٔ اسکاتلندی)، از قضا پدیده‌هایی نوظهورند و اتفاقاً برخلاف تصور ما، بقای چندانی در گذشتهٔ تاریخ بشریت ندارند. تروریسم یکی از این پدیده‌هاست. ترور در مقام نوعی عقیده / کنش سیاسی ــ و نه به‌مثابهٔ شکلی از بروز خشم آنی که مثلاً شخصی به‌دلیل عصبانیت از بلندی صدای تلویزیون همسایه، خانهٔ او را منفجر کند ــ پدیده‌ای است به‌غایت متأخر و نوبنیاد.

اولین‌باری که این پدیده در روشنایی روز دیده شد، همچون بسیاری دیگر از نمادهای دوران مدرن، در انقلاب فرانسه بود. واژهٔ تروریسته که در برگردانش به زبان انگلیسی با تلفظ تروریست خوانده می‌شود، از دوران تسلط ژاکوبن‌ها به ارث رسیده و به احتمال زیاد، ادموند برک اولین کسی بوده که برای توصیف شوالیه‌های انگلیسی که مخالف انقلاب فرانسه بودند، آن را به‌کار برده است.

برک از یک سو به‌عنوان یک ایرلندی‌تبار که روابط نزدیک و مستحکمی با مبارزات ضداستعماری ایرلند داشت و از دیگرسو در مقام پرورش‌یافتهٔ مدرسهٔ «روباز» کانتی‌کورک احتمالاً یکی دو چیز را دربارهٔ پیشینهٔ «ترور» می‌دانسته است. او هر زمان که این واژه را می‌شنید، بی‌شک دو رخداد را در ذهن مرور می‌کرد: اول، خاطرهٔ تلخ اعدام مبارزان حرکت ضداستعماری ایرلند در کاخ دوبلین که به‌دست شوالیه‌های انگلیسی تارومار شدند و دوم، گیوتین. هر چند که در ذهن او، گیوتین به‌مثابهٔ نماد جنایت ژاکوبن‌ها در انقلاب فرانسه، یقیناً چیزی عظیم‌تر و پردامنه‌تر از ترورهای فاجعه‌باری بوده است که انگلیسی‌ها در مستعمرات‌شان در ایرلند، هند و امریکا آفریدند.

زمانه ای که به قول لوز از موقعیت «جهان اداره شده»به«جهان کنترل شده»تغییر پارادایم داده است.و حاکم را در قامت پلیس بر می سازد و گویی «ما همواره در وضعیت استثنایی هستیم» خشونت سیاسی یا همان ترور،کوتاه ترین راه برای این تحول است،تحولی را که در دیالکتیکی به غایت اهریمنی پروژه های متخاصم را به نقطه ی اشتراکی عریان رسانده است...

تروریسم کنونی، مقوله ای مدرن است. حتی اگر شباهت هایی بین آنها و آسیسینت یا حشاشین یعنی پیروان حسن صباح باشد که برای عمل تروریستی، حشیش می کشیدند تا در حالت خلسه دست به عمل بزنند. اما این بدین معنا نیست که تروریسم، مقوله ای است که از بیرون بر مدرنیته اعمال شده یا عرض بر آن است، بلکه عمده این است که امری از درون الزامات و لوازمات جامعة مدرن برمی آید.

کتاب حاضر، مجموعه ای از گفتارها و گفتوگوهایی است که حول و حوش مفهوم ترورسیم و 11 سپتامبر، گردآروی شده است. مقالة اول از تری ایگلتون است که ریشه های تاریخی اروپایی ترور را بیان میکند. گفت و گوهای مستقلی نیز از دریدا و هابرماس ترجمه شده که کمی بعد از 11 سپتامبر انجام گرفته است. سپس میزگردی با حضور چامسکی، آرنت، سوتناک و... دربارة همین مفاهیم آورده شده که مربوط به دهة شصت میلادی است. در آخر، دو موخره به کتاب افزوده شده که به منزلة مداخلة مترجمان در موضوع است.