ترجمه کلیله و دمنه ؛ گالینگور

کلیله و دمنه

نویسنده: ابوالمعالی نصرالله منشی
مصحح: مجتبی مینوی
ناشر: امیر کبیر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 451
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1393 _ 1379 - دوره چاپ: 40 _ 18

مروری بر کتاب 

«کلیله و دمنه» از کتاب‌های ارزشمند در ادبیات منثور زبان فارسی است. این کتاب، مجموعه‌ای از قصص و حکایات اخلاقی، به نثر فارسی است که از انشاء نصرالله منشی در حدود 538-539 هـ.ق، از روی ترجمه‌ عربی عبدالله بن مقفع به فارسی نقل شده است.نام کتاب به مناسبت اسم فرضی دو شغال است ـ یکی به نام کلیله و دیگری به نام دمنه ـ که به دربار شیر، پادشاه حیوانات، منسوبند و چند باب اوایل کتاب شامل مذاکرات و مفاوضات آن‌ها است.

اصل کتاب هندی و به زبان سانسکریت است و مطالب آن از 2 منبع به نام‌های پنج تفترا و مهابهاراتا گرفته شده است. این کتاب در زمان خسرو انوشیروان ساسانی، به وسیله برزویه طبیب از هندی به پهلوی نقل شد و بعدها عبدالله بن مقفع آن را به عربی ترجمه کرد. کلیله و دمنه از همان ابتدای نقل به پهلوی و بعدها پس از ترجمه‌ به عربی، مورد توجه اهل سیاست واقع شده است، و هم در دوره‌ ساسانیان و هم در عهد اسلامی، آن را به همین عنوان و در حقیقت به عنوان راهنمای سیاست مدن مطالعه می‌کرده‌اند. اگر چه این کتاب، نثر زیبا و شیوایی دارد، اما به دلیل پیچیدگی برخی قسمت‌های آن، استفاده کامل از آن دشوار بوده و نیازمند شرحی کامل و جامع است.

یکی از معتبرترین تصحیح‌ها را روی «کلیله و دمنه» زنده‌یاد استاد مینوی انجام داده است. وی در این اثر رویکردی انتقادی به انشای نصرالله منشی نیز داشته و کوشیده است تا از میان وجوه مختلفی که در نسخه‌های مختلف آن ملاحظه کرده، عباراتی که به اعتقاد او توسط نصرالله منشی به نگارش درآمده را استخراج و ارایه نماید.

کتاب کلیله و دمنه از جمله آن مجموعه های دانش و حکمت است که مردمان خردمند قدیم گرد آوردند و بهر گونه زبان نبشتند و از برای فرزندان خویش .این کتاب کلیله و دمنه فراهم آمده علما و براهمه هند است در انواع مواعظ وابواب حکم و امثال وهمیشه حکمای هرصنف ازاهل عالم می کوشیدند و به دقایق حیلت گرد آن می گشتند که مجموعی سازند مشتمل برمناظم حال و مآل ومصالح معاش و معاد ،

تا آنگاه که ایشان را این اتفاق خوب روی نمود ، وبر این جمله وضعی دست داد که سخن بلیغ به اتفاق بسیار از زبان بهایم و مرغان و وحوش جمع کردند و چند فایده ایشان را در آن حاصل آمد :

اول آنکه در سخن مجال تصرف یافتند تا در هرباب که افتتاح کرده آید به نهایت اشباع برسنانیدند ؛ و دیگرآنکه پند و حکمت ولهو وهزل به هم پیوست تا ...

کلیله و دمنه کتابی با شکوه در ادب پارسی بشمار می رود .این کتاب از جمله کتب باستانی هند است که توسط ابوالمعالی نصرالله منشی از عربی به فارسی ترجمه شده و شامل مسائل اخلاقی و پند واندرزهای حکمت آمیز می باشد. اما اوج جذابیت این کتاب بیان این مسائل اخلاقی و پند و اندرزها به زبان حیوانات است.

فهرست 

• مفتتح کتاب بر ترتیب ابن المقفع
• ابتدای کلیله ودمنه و همون کلام بزرجمهرالبختکان
• تتمه گفتاراین المقفع
• باب برزویه الطبیب
• باب الاسد والثور
و...