تحلیل امپریالیسم

تحلیل امپریالیسم

نویسنده: کریس هارمن , آلکس کالینیکوس , مایکل کیدرون
مترجم: جمشید احمدپور
ناشر : نیکا
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 256
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1386 - دوره چاپ : 1

مروری بر کتاب

از میان رفتن امپراتوری های استعماری اروپایی برای بیش از نیمی از مردم جهان که زیر فشار چنین امپراتوری هایی زندگی می کردند، واقعیت سیاسی بسیار مهمی به شمار می آمد. این امر، برای کسانی که به نوعی، برضد استقرار این امپراتوری ها می جنگیدند، پرسش های مهمی را مطرح کرد.

اگر دیگر امپراتوری وجود ندارد، بر سر امپریالیسم (و مبارزه علیه آن) چه خواهد آمد؟ واکنش بسیاری از لیبرال ها و دمکرات های اجتماعی در غرب، پذیرش این نکته بود که امپریالیسم دیگر وجود ندارد. برای مثال، این همان نتیجه ای بود که جان ستراچی ، این پرآوازه ترین و محبوب ترین مارکسیست بریتانیا در دهه 1930 به آن رسید. او در کتاب پایان امپراتوری خود در 1959، استدلال کرد که آمیزه ای از فشار اتحادیه ها و مداخله دولت موجب افزایش سطح زندگی شده است، چندان که تجارت برای جذب ارزش اضافی و جلوگیری از سرریز تولید، دیگر به مستعمرات نیازی ندارد. در واقع، او از جایگزینی برای نظریه امپریالیسم هابسون سخن می گفت، از تورم در اقتصاد داخلی که بر مشکلات نظام فائق آمده و آن را حل کرده است....

تقدیر با فراگیرترین رساله لنین، یعنی امپریالیسم، بالاترین مرحله سرمایه داری چندان مهربان نبود. با توجه به هشداری که در عنوان دوم این رساله آمده (گفتاری کوتاه به زبانی ساده و عام پسند) و آنچه در پیشگفتار متن اصلی آمده است و به خواننده آگاهی می دهد که «این رساله فشرده با خباثتی شدید رودرو بوده، و با توجه به وجود سانسور[تزاری] نوشته شده است»؛ و نیز با توجه به هدف محدودی که برگزیده است، یعنی «ارائه... تصویر کلی از نظام سرمایه داری جهانی در رابطه بین المللی آن در آغاز قرن بیستم...» ونیز این واقعیت که هدف از نوشتن این گفتار توضیح علل جنگ جهانی اول وبوده است.

نویسندگان کتاب حاضر، امپریالیسم را موضوع تحلیل خود قرار داده و در سه بخش آن را ارزیابی کرده‌اند. در بخش اول، آن‌ها، "امپریالیسم، بالاترین مرحله‌ی سرمایه‌داری"، اثر "لنین" را بررسی کرده و خاطرنشان ساخته‌اند که اگرچه نظریه‌ی امپریالیسم لنین در زمانه‌ی خود، دیدگاهی بسیار عالی به شمار می‌آمد اما او امروز دیگر کاربردی ندارد، چرا که مرزبندی‌های نبرد، تغییر کرده است.

نویسندگان در بخش دوم به تحلیل امپریالیسم می‌رسند و موضوعاتی چون نظریه‌های کلاسیک امپریالیسم، امپریالیسم در سال‌های جنگ سرد، امپریالیسم و جهانی شدن و... را بررسی می‌کنند و به این مساله می‌پردازند که اگرچه قدرت آمریکا پس از جنگ عراق، بی حد و حصر به نظر می‌رسد ولی با این حال، ایالات متحده نتوانسته است هیچ‌یک از مسائل خود را حل کند.

در بخش سوم نیز از استراتژی‌های کلان امپراتوری آمریکا، سخن می‌رود و به موضوعاتی چون شناخت امپریالیسم ایالات متحده، آمریکا در برابر اروپا، امپریالیسم بازار آزاد و... اشاره می‌گردد.