تحقق حاکمیت ملی بر نفت در پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی

تحقق حاکمیت ملی بر نفت در پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی

تهیه کننده: اداره نهم سیاسی
ناشر: وزارت امور خارجه
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 140
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1355 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : در حد نو ~ نو

مروری بر کتاب

مصور اسناد

به مناسبت آئین ملی بزرگداشت پنجاه سال شاهنشاهی پهلوی

قانون ملی شدن صنعت نفت در واقع پیشنهادی بود كه با امضای همه اعضای كمیسیون مخصوص نفت و «به نام سعادت ملت ایران» در 17 اسفند 1329 خورشیدی به مجلس شورای ملی ارایه شد و در 24 اسفند همان سال به تصویب رسید. سپس مجلس سنا نیز در 29 اسفند این پیشنهاد را تصویب كرد. بدین ترتیب، 29 اسفند 1329 خورشیدی در تاریخ این مرز وبوم به عنوان روز «ملی‌شدن صنعت نفت ایران» ثبت شد. پس از تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت ایران ، هیئتی متشکل از کارشناسان ایرانی، اداره‏ ی امور اجرایی شرکت ملی نفت ایران را به عهده گرفت.با تشکیل این هیئت، و تصویب مجالس شورای ملی و سنای ایران، از شرکت نفت انگلیس خلع ید شد.

به منظور ترتیب اجرای قانون مورخ ۲۴ و ۲۹ اسفند ماه ۱۳۲۹ راجع به ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور هیأت مختلطی مرکب از‌ پنج نفر از نمایندگان مجلس سنا و پنج نفر از نمایندگان مجلس شورای ملی به انتخاب هر یک از مجلسین و وزیر دارایی وقت یا قائم‌مقام او تشکیل‌می‌شود.

دولت مکلف است با نظارت هیات مختلط بلافاصله از شرکت سابق نفت انگلیس و ایران خلع ید کند و چنانچه شرکت برای تحویل فوری ‌به عذر وجود ادعایی بر دولت متعذر شود دولت می‌تواند تا میزان بیست و پنج درصد از عایدات جاری نفت را پس از وضع مخارج بهره‌برداری برای‌تأمین مدعابه احتمالی شرکت در بانک ملی ایران یا بانک مرضی‌الطرفین دیگر ودیعه گذارد.

دولت مکلف است با نظارت هیأت مختلط به مطالبات و دعاوی حقه دولت و همچنین به دعاوی حقه شرکت رسیدگی نموده نظریات‌خود را به مجلسین گزارش دهد که پس از تصویب مجلسین به موقع اجرا گذاشته شود...

بدین ‏ترتیب ۲۹ خردادماه ۱۳۳۰، روز خلع ید از شرکت نفت انگلیس نام گرفت. در این روز، مردم ایران پس از مبارزه و فداکاری بسیار به یک پیروزی درخشان دست یافتند و استعمار خارجی و استبداد داخلی را وادار به عقب ‏نشینی کردند. در پی خلع ید از شرکت نفت انگلیس، کارکنان خارجی این شرکت که بیش از ۴۵۰۰ نفر بودند، به‏ طور دسته ‏جمعی از ایران خارج شدند. در پی آن، دولت انگلیس، دست به اقدامات سیاسی وسیعی زد و ایران را تهدید نظامی کرد...