تحفه الملوک ؛ دو جلد در یک مجلد

تحفه الملوک

نويسنده:  سيد جعفر بن ابی‌اسحاق دارابى كشفى
به کوشش: عبدالوهاب فراتى
ناشر: بوستان کتاب قم
زبان كتاب: فارسی
تعداد صفحه: 1015
اندازه كتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1381 - دوره چاپ: 1

کیفیت : نو ؛ لبه جلد سائیدگی مختصری دارد

مروری بر کتاب  

گفتارهایى درباره حكمت سياسى

اين كتاب نخست در سال 1273ش. در روزگار ناصرالدين شاه در اصفهان و پس از آن در سال 1276ش. در تبريز چاپ سنگى شد .كتابى است به زبان فارسی در حكمت سياسى. كشفى اين كتاب را به درخواست شاهزاده محمدتقى ميرزا در سال 1233ق تألیف كرده و ضمن قصيده‌اى كه در پايان كتاب درج شده است، آن را به فتحعلى‌شاه قاجار تقديم نموده است.

تحفة الملوك در واقع تكمله‌اى بر اثر پيشين مؤلف به نام ميزان الملوك با همان نگرش در فهم مسائل سياسى است. طبق‌هاى كتاب، فصول متعددى را دربر دارد كه كشفى بر هر يك نام «تحفه» نهاده است. طبق اول در بيان حقيقت عقل و متعلقات آن در هفده تحفه. نویسنده در اين بخش به تفسير روايتى از امام صادق(ع) پرداخته است كه به موجب آن عقل صادر اول، يعنى نخستين آفريده خداوند است و جهل نيز به عنوان ضد عقل و به تبع آن و بالعرض آفريده شده است؛ زيرا ظهور عقل بدون وجود ضد آن ممكن نيست.

طبق دوم درباره کیفیت علاقه عقل به موجودات و مسائل مربوط به آن در سى تحفه است. نویسنده در اين بخش با تكيه بر اصل «تعرف الاشياء باضدادها» با تفصيل بيشتر درباره جهل به عنوان ضد عقل و فلسفه خلقت آن و ماهيت و صفات آن سخن مى‌گويد. درباره سرشت اهل عقل و اهل جهل بر آن است كه اين دو فرقه همواره در ذاتيت خود باقى و برقرارند و هيچ‌گاه متحول نمى‌شوند. به علاوه نشان مى‌دهد كه فلسفه را خلاف حكمت و تصوف را خلاف شريعت مى‌داند.

طبق سوم نيز از خواص، آثار و علامات عقل و متعلقات آن سخن مى‌گويد. كشفى در اين طبق با نقل روايتى، ده اثر عقل را كه هر كدام به نوبه خود، منشأ ده خصلت ديگر است بيان مى‌كند. نكته مهم در اين مباحث آن است كه وى براى هر خصلت، سه ضد برمى‌شمارد و در تجزيه و تحليل آنها، راه‌هاى تحصيل و شيوه‌هاى دفع موانع و مضرات آنها را نيز بيان مى‌كند.

جلد دوم مشتمل است بر هجده تحفه و دو مجموعه. مجموعه اول در علم تدبير منزل در 26 تحفه و مجموعه دوم در علم سياست مدن در هشت تحفه. تحفه هفتم از اين بخش به عهدنامه مالك اشتر به همراه ترجمه فارسی آن اختصاص يافته است.

تحفه الملوك كشفى نثرى ساده و روان دارد و با آيات و احاديث فراوان و شواهد شعرى فارسی از سروده‌هاى شاعران نامى، چون سعدى، حافظ و مولوى و سروده‌هاى خود مؤلف آراسته شده است.از ويژگى‌هاى كتاب مى‌توان به نقاشى‌ها و تصاوير و جداول اشاره كرد كه نویسنده كوشيده است تا به يارى آنها نظريات خود را شرح دهد.

فهرست

آيات
روايات
عهدنامه مالك اشتر
اشعار
معصومين(ع)
انبياء(ع)
اعلام
اصطلاحات
اماكن
گروه‌ها و جماعات و طوايف
کتب